Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Side 154

sem lagður er í tengslunum við móður. Þessi grunnur, grundvallartraustið,
mótar trúarreynsluna og tengir hana við minningu um trúnaðarsambandið
við móður sem verður því dýrmætara sem lífsreynslan verður meiri. Hins
vegar virkar tíminn líklega á annan hátt en í sömu átt með því að eldra fólk,
einkum elsti aldurshópurinn, varð fyrir meiri trúaráhrifum frá móður.
Þegar tafla 14 er skoðuð þá kemur það í ljós að áhrif frá föður, þótt lítil
séu miðað við áhrif frá móður, minnka með aldri svarenda og það bender
enn og aftur til sérstöðu móður í þessu sambandi. Þá er einnig athyglisvert
að prestar hafa mestu áhrifin á yngsta aldurshópinn - meiri áhrif að því er
virðist en móðir - presta nefna 28,6% en mæður 24,4 % - en þessi áhrif
presta minnka mikið eftir aldri svarenda. Þetta bendir til þess að áhrifín úr
fermingarfræðslunni séu ofarlega í huga unga fólksins, enda er yngsti ald-
urshópurinn annað hvort staddur í fermingarfræðslunni eða hún nýafstaðin
og því enn í fersku minni. Fljótlega tekur þó að fenna yfir þessi áhrif en að
sama skapi koma áhrif frá móður greinilega upp á yfirborðið. 46,4 % elsta
hópsins telur móður hafa haft mestu áhrif en 8,5% nefna prest. Áhrifin eru
því ekki bundin við það hversu nálægt í tíma áhrifatengslin og samskiptin
hafa verið.Að öðru óbreyttu skildi maður ætla að þeir elstu hafi ekki lengur
tengsl né samskipti við móður, en að þeir hafi haft því meiri tengsl við
prest.En áhrifin á trúarlífið fara greinilega ekki eftir þessu.
Tafla 14. Mestu trúaráhrifin á íslendinga eftir aldri svarenda, Gallup
2004.
13-17 18-24 25-34 35-44 45-54 55-75
n= 119 101 150 128 114 153
Móðir 24,4 35,6 32,7 35,2 43,9 46,4
Faðir 10,9 10,9 4,7 11,7 3,5 6,5
Afi/amma 14,3 12,9 17,3 17,2 16,7 19,0
Prestur 28,6 12,9 17,3 14,8 10,5 8,5
100 100 100 100 100 100
í þessu sambandi hefur verið bent á kenningar djúpsálarfræðingsins
Eriks H. Eriksons sem heldur því fram að grundvallarviðhorf einstaklings-
ins til lífsins og umhverfisins mótist í samskiptunum við móður eða stað-
gengil hennar á fyrstu tveimur árum ævinnar þar sem hæfileiki til þess að
treysta öðrum mótast. I samspili og samræmi væntinga og fullnægju þarfa
sem verður til í nánu sambandi móður og barns myndast grundvöllur þess
152