Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1984, Blaðsíða 79

múlaþing
77
Formálsorð
Þegar ég var að alast upp á Miðhéraði á 2. fjórðungi 20. aldarinnar
heyrði ég stundum minnst á feðgana, sem eitt sinn bjuggu í Víðidal í
Lónsöræfum, þá Sigfús Jónsson og Jón son hans. Öllu oftar var þó
minnst á Jón, sem þá var enn á lífi og bjó á Bragðavöllum í Hamarsfirði.
Ekki veitti ég því mikla athygli þá og á árunum milli 1950 til 1970 man
ég ekki til að ég heyrði á þá minnst. En á áratugnum milli 1970 og 1980
las ég um búskap þeirra í Víðidal í nokkrum bókum en þó virtist mér að
þörf mundi vera á því að steypa þeim heimildum saman í eitt, til þess að
þær yrðu aðgengilegri fyrir hvern og einn sem áhuga hefði fyrir því að
kynna sér sögu staðarins og fá um leið nokkurt yfirlit yfir landsvæðið
austan Vatnajökuls. Þegar ég svo átti þess kost að lesa dagbækurnar
sem Jón skrifaði, meðan þeir feðgar bjuggu í dalnum, fannst mér sjálf-
sagt að hefjast handa við þetta. Hagaði ég þeirri vinnu þannig að ég dró
fyrst saman nokkur efnisatriði hvers kafla eftir dagbókunum og ýmsum
öðrum heimildum, tíndi síðan til nokkur dæmi til staðfestingar á efninu
°g endaði síðan kaflana á almennum hugleiðingum um hvern kafla fyrir
sig eða bætti við frásögnum í samfelldu máh. Einnig kannaði ég og bar
saman ýmsar heimildir og reyndist furðu víða unnt að leita fanga, svo
víða að manni dettur helst í hug hvort nokkurt eyðibýli á öræfum ís-
lands hafi vakið meira umtal meðan þar var búið og fyrstu áratugina
eftir að það lagðist í eyði. Veldur því ýmislegt og allt nokkuð sérstætt:
fjarlægð býlisins og afstaða til allra annarra byggðarlaga; svipmót nátt-
urunnar á þessum slóðum; einstæð frækni þeirra feðga að geta búið af
slíkri íþrótt sem raun bar vitni um í þessum öræfadal og að síðustu má
nefna dapurleg örlög allra þeirra fjölskyldna, sem gerðu tilraunir til að
búa þarna. Þessi örlög dundu þó vart af fullum þunga yfir Jón Sigfússon
fyrr en eftir nokkurra ára búsetu á Bragðavöllum.
Eg læt svo þessa þætti frá mér fara í þeirri von að allir þeir sem yndi
hafa af ferðalög um um ísland og geta notið þess að skoða náttúru þess
megi hafa nokkra ánægju af lestrinum. Sérstakar þakkir vil ég færa
Grími M. Helgasyni og Nönnu Ólafsdóttur á handritadeild Landsbóka-
safns Islands fyrir aðstoð og hvatningu svo og Þorsteini Sigurðssyni
héraðslækni á Egilsstöðum fyrir að lána mér tvær af dagbókunum.
Konan mín, Guðríður Magnúsdóttir, hefur lesið allt handritið yfir með
mér. - Lokið í október 1983.