Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1984, Síða 170

168
MULAÞING
Laugarnesi á stuttum tíma og máttu kaþólskir þar hvergi nærri koma,
hvorki um framkvæmdir né rekstur. Hæli þetta var um langan tíma eitt
hið stærsta og veglegasta sinnar tegundar á landi hér.
Fjármunir þeir sem séra Jón Sveinsson safnaði voru síðar notaðir til
byggingar Landakotsspítalans elsta sem tók til starfa 1902. Var hann
um langt skeið aðalsjúkrahús landsins. Þar var öllum hjúkrað, án tillits
til þjóðernis eða trúarskoðana. íslenskir læknar hlutu þar þjálfun sína
og Háskóh Islands hafði þar aðstöðu til kennslu.
Umsvif og hjúkrunarstarfsemi kaþólsku systranna í þágu franskra
fiskimanna og samstarf þeirra við frönsk yfírvöld lögðust þá niður, enda
voru ný stjórnvöld tekin við forræði í Frakklandi sem voru andvíg og
jafnvel fjandsamleg í garð kaþólsku kirkjunnar. Lagðist kaþólski spítal-
inn á Fáskrúðsfírði brátt niður, þar sem grundvöllurinn var brostinn
þegar Frakkar byggðu þar annað sjúkrahús, miklu stærra og veiga-
meira. Þeir reistu raunar fleiri spítaia og sjúkraskýh hér á landi, þar á
meðal franska spítalann við Lindargötu í Reykjavík sem stendur enn og
hefur lengi verið notaður til skólahalds.
Hér er hvorki staður né stund til þess að rekja þróun þessara mála
nánar, en vísa má til endurminninga systur Clementiu, sem birtust í
Andvara 1981, þar sem þessum málum eru gerð nokkur skil.
Sá sem hafði veg og vanda af stofnun og starfrækslu kaþólska sjúkra-
hússins á Fáskrúðsfirði var danskur prestur, séra Max Osterhammel að
nafni. Hann kom hingað út í júlímánuði 1896 ásamt fjórum reglusystr-
um og voru tvær þeirra franskar. Hét önnur þeirra systir Marie Ephrem
en hin systir Marie Justine. Voru þær að sjálfsögðu sendar hingað með
tihiti til hinna frönsku sjómanna sem þeim var ætlað að hjúkra. Þar eð
frönsku fískimennirnir munu oftast hafa verið fjölmennastir við Austur-
land var ákveðið að hefjast fyrst handa um byggingu sjúkrahúss á Fá-
skrúðsfírði, en þangað leitaði franski fiskveiðiflotinn mest.
Séra Osterhammel fæddist árið 1860, stundaði guðfræðinám í Róm
og tók þar prestsvígslu árið 1887 og var því á besta starfsaldri þegar
hann kom hingað tíl lands. Var mikils af honum vænst því að hann hafði
reynst mjög ötuh og hinn prýðilegasti kennimaður þau ár sem hann
hafði starfað sem aðstoðarprestur í Randers á Jótlandi.
Hann settist fyrst að í Landakoti í Reykjavík, en hélt þegar vorið eftir
til Fáskrúðsfjarðar til þess að koma spítalanum á fót, svo sem greinir
frá í endurminningum þeim sem hér fara á eftir. Þegar því verki var
lokið og sjúkrahúsið var komið vel á veg hélt hann aftur til Reykjavíkur.
Dvaldist hann ýmist þar eða á Fáskrúðsfirði uns hann hélt aftur til