Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1988, Page 48

46
MÚLAÞING
28. des. 1885: Fundur að Valþjófsstað. Borið upp bréf um styrk
handa Jóhanni Jónssyni til að fullkomna og bæta tóvinnuvélar sínar á
Ormarsstöðum.
Úr annál ársins 1885: Tóvinnuvélar Jóhanns á Ormarsstöðum kemba
saman ull eins og í fyrra og kostar 25 aura að kemba hvert pund. Nú
er í ráði að styrkja Jóhann til að geta endurbætt og aukið þessar vélar,
sem hann hefur kostað svo miklu til.
Úr annál 1886: Tóvinnuvélar Jóhanns á Ormarsstöðum halda áfram
og var í fyrra vetur skotið saman miklu fje honum og þeim til styrktar
og haldin tombóla í vor á Ormarsstöðum (9. júní) því fyrirtæki til
eflingar og fjárhag hans til styrktar.
Úr annál 1887: Tóvinnuvélar Jóhanns eru nú afdrifalitlar og á pen-
ingaleysið eflaust mikinn þátt í því að lítið er sótt um vinnu í þeim. í
fyrra vetur var allmikið keypt þar niður til að kemba saman, kostaði
samkembing á þelpundi 25 aura.
Úr annál 1888: Tóvinnuvélar Jóhanns eru nú hættar og er það fyrir-
tæki og tilraun til framfara ef til vill alveg fallið.
Úr annál 1889: Jóhann Jónsson á Ormarsstöðum, sem útvegaði þang-
að og starfaði þar við tóvinnuvélar ljest á árinu.
Flér segir Sæbjörn, að fólk hafi ekki haft peninga til að greiða vinnsl-
una og telur það meginorsök þess að hún lagðist niður. Sæbjörn hafði
góða yfirsýn um almenna búhagi og var glöggur í fjármálum, svo að
óhætt er að treysta orðum hans.
Ekki þarf að efa að Þorvarður Kjerúlf hefur gripið tækifærið á Þórs-
nesfundinum 1880, þegar vefstóllinn var boðinn til kaups. Hann þekkti
vel handlagni Jóhanns Frímanns mágs síns og fann þarna einstakt
tækifæri til að reyna að hrinda tóvinnslu og vefnaði af stað. Vélarnar
voru svo settar upp á Ormarsstöðum og tveir heimamenn Þorvarðar
fengnir til að vefa. Við sjáum á þessu að Þorvarður hefur verið upphafs-
maðurinn að vinnslunni á Ormarsstöðum. En hann hafði fleira á prjón-
unum og er um það rætt annars staðar. En hér virðist rétt að skjóta
því inn í þáttinn að Dórótea Lovísa, dóttir Jörgens Kjerúlfs læknis á
Brekku og föðursystir Þorvarðar læknis kom með fyrstu prjónavélina
til Austurlands frá Kaupmannahöfn árið 1855 og er nefnd »sokkavefari«
í manntalinu frá þessum tíma.
Þess má minnast að heimilistóvinna og vefnaður virðast hafa verið
rækt með yfirburðum á Héraði og víðar á Austurlandi á 19. öld (sjá
Austurland IV. bindi bls. 58 - 59 og bls. 145 - 147). Dagbækur Bene-
dikts Sveinssonar í Fjarðarkoti í Mjóafirði og Sæbjarnar Egilssonar