Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1988, Qupperneq 103

MÚLAÞING
101
hendingarmaður hafi látið ginnast til að kaupa vörur, sem lágu lengi
óseldar og féllu í verði. Þetta verður hvorki sannað né afsannað, því
engir reikningar hafa komið fram.
Ymsa grunaði að uppsagnir bankaútibúsins á Seyðisfirði á skuldum
félagsins hafi orðið fyrir áhrif frá kaupmönnum þar. Útibússtjórinn,
Eyjólfur Jónsson var bróðir Stefáns Th. Jónssonar, sem var athafna-
mesti kaupmaðurinn. Samkeppni var hörð um viðskipti og verðlag af
hálfu kaupmanna en síður um útlán síðasta áratug pöntunarfélagsins.
Umboðsmaður Petersensverslana í Kaupmannahöfn var Bjarni Jóns-
son og virðist hafa verið harður í kröfum um greiðslu á skuld félagsins
þar.
Seyðisfjörður var miðstöð verslunar og viðskipta á Austurlandi. A
fyrsta áratug aldarinnar urðu verslanir þar of margar. Sagt var í gamni,
að kaupmenn þar hefðu stundum ekki annað að gera en versla eitthvað
smávegis hver við annan, eftir að Fagradalsbrautin kom og verslun
Héraðsmanna fluttist til Reyðarfjarðar. Strax árið 1908 var í ráði að
flytja stöðvar pöntunarfélagsins þangað, ef það héldi starfsemi sinni
áfram.
Þannig varð gerbreyting á leiðum verslunar og viðskipta á Héraði.
Árið 1905 var Lagarfljótsbrúin byggð og næstu ár var lagður vagnavegur
frá Reyðarfirði til Héraðs (lokið 1909). Vegurinn greindist til ýmissa
átta fyrir ofan Egilsstaði: inn Velli, yfir Eyvindarárbrú út í Eiðaþinghá
og norður yfir Lagarfljótsbrú til Fella og Tungu. Fljótsdælingar, Skóga-
menn og Fram-Fellamenn tóku upp bátsferðir frá Egilsstöðum. Fagra-
dalsvegur orsakaði að Reyðarfjörður hlaut að verða höfn fyrir Fljóts-
dalshérað um ófyrirsjáanlega framtíð. Nú þurftu bændur á Héraði að
byggja sláturhús þar til að nýta afurðir sínar og tryggja sölu á þeim.
Sr. Einar Jónsson segir í Ættum Austfirðinga að Pöntunarfélag
Fljótsdalshéraðs hafi farið illa og mátti gerst vita, því hann var formaður
síðari hlutann af tilveruskeiði félagsins, þó ekki síðasta starfsárið.
Var starfsmannahald félagsins of dýrt? í bókinni Ævislóð og
mannaminni, bls. 86 segir Halldór Stefánsson að fastir starfsmenn hafi
verið fjórir a. m. k. eftir 1903 og nafngreinir þá: pöntunarfélagsstjórinn,
Jón Stefánsson: deildarstjóri söludeildar hann sjálfur; Gunnlaugur
Jónsson afgreiðslumaður pöntunardeildar innanbúðar og Jónas Helga-
son pakkhúsmaður. Auk þess hefur þurft að kveðja til menn við af-
greiðslu skipa og margt fleira. En Jón Stefánsson hvarf aftur vestur
um haf 1907 eða 1908. Hafði áður verið sjálfboðaliði í her Bandaríkj-
anna í stríði við Spánverja á Filippseyjum. Var því stundum nefndur
7*