Þjóðmál - 01.09.2009, Síða 52

50 Þjóðmál HAUST 2009
hins vegar hundruð milljóna fólks sem hafa
lítið umfram nauðþurftir . En í BBC-þætti
nýverið var greint frá því að síðan Maó
kvaddi heiminn og hin nýja stjórnarstefna
hélt innreið sína hafi Kínverjum undir
fátæktarmörkum fækkað úr 240–250
milljónum í rúmlega 40 milljónir . Þótt
stöðugt fækki þannig þeim sem berjast í
bökkum til að brauðfæða sig skipta þeir
samt enn nokkrum tugum milljóna .
Vegna lágra meðaltekna þess manngrúa
sem byggir Kína flokkast landið enn sem
þróunarríki . En kaupmáttur svo margra
hefur vaxið svo mikið að kínverski mark-
aðurinn er afar fýsilegur fyrir alla sem þangað
hafa e-ð að selja, vörur eða þjónustu .
Margar hendur
vinna létt verk
Það sem kínversk stjórnvöld einsetja sér að
hrinda í framkvæmd sér gjarna dagsins ljós
með ótrúlegum hraða . Samgöngubætur
í Peking eru dæmi um þetta . Vinnuaflið
skortir ekki . Um áramótin 2002–3 voru
teknir til starfa um 4000 verkamenn á
vöktum allan sólarhringinn við að koma
upp nýju risavöxnu Óperuhúsi í hjarta
Pek ingborgar, nýtískulega hönnuðu af
frönsk um arkitekt . Því var valinn staður
í grennd við gömlu keisarahallirnar, For-
boðnu borgina svonefndu og Alþýðu-
höllina miklu við Torg hins himneska
friðar . Óperuhúsið er nú tekið til starfa .
Gífurleg mannvirki hafa á sama tíma risið
í tengslum við Ólympíu leikana 2008 í
Peking . Staðhæft hefur verið að hvergi
séu fleiri byggingakranar á hreyfingu en
í framsæknustu kínversku borgunum . Í
Kína sannast eins og vænta má betur en
á nokkrum öðrum stað hið gamalkunna
– að margar hendur vinna létt verk . Þær
setja mark sitt á framkvæmdahraða og fá
áætlan ir oftast til að standast .
Stjórnarfarið þróast – en völdin
áfram hjá Kommúnistaflokknum
En það er fleira en efnahagslífið sem verið
hefur á hreyfingu í Kína . Menn spyrja
gjarna – og ekki að ástæðulausu – um
þróun stjórnarfarsins . Alltaf er býsna mikið
um harða gagnrýni á kínverskt stjórnarfar
og ástand mannréttindamála í Kína í
vestrænum fjölmiðlum . Sumt af gagnrýn-
inni er réttmætt – en ýmsar breytingar til
bóta hafa líka átt sér stað .
Áður en nefnd eru dæmi um breyting-
ar til bóta er vert að árétta að áfram fer
Kommúnistaflokkur Kína með næstum
alræðisvald í landinu . Framkvæmda ráð –
politbureau – miðstjórnar flokksins með
að al ritarann í broddi fylkingar er valda mest
stofnun þjóðfélagsins . Hu Jintao, for seti
Kína, er valdamesti maður þjóðar innar í
krafti leiðtogastöðu sinnar í flokknum –
en ekki vegna þjóðhöfðingja embættisins .
Og athyglisvert er að stjórnmála flokk arnir
átta, aðrir en Kommúnista flokk uri nn, sem
til eru í Kína og eiga fulltrúa á svo nefndu
Ráðgjafarþingi þjóðarinnar hafa það yfir-
lýsta hlutverk að aðstoða Kommúnista-
flokk inn við stjórn landsins . Þeir starfa
sem sagt ekki á jafnréttisgrundvelli og er
býsna þröngur stakkur sniðinn . Félagafrelsi
í landinu eru settar skorður sem hindra að
vaxið geti upp fjöldahreyfingar sem Komm-
únistaflokkurinn hefur ekki stjórn á .
Unnið hefur verið að breytingum á
Komm únistaflokknum sem tryggi að
hann geti um ókomna tíð haldið stöðu
sinni sem leiðandi stjórnmálaafl landsins .
Í flokknum voru 2004 taldir nálægt
66 milljón félagar . Hann hefur verið
opnaður fyrir t .d . kaupsýslumönnum og
nánast gerður að flokki allra stétta . Stefna
flokksins hefur einnig verið endurnýjuð .
Er þríþættur kjarni hennar nú sá, að
flokkurinn skuli ávalt kappkosta að gæta