Þjóðmál - 01.09.2009, Qupperneq 61

Þjóðmál HAUST 2009 59
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
Siðferðilegt endurmat
kommúnismans
Evrópuráðið samþykkti 25 . janúar 2006 að hvetja til þess, að glæpir komm-
únista yrðu fordæmdir á alþjóðavettvangi .
Þar sem þeir hefðu ráðið ríkjum, hefðu
þeir undantekningarlaust brotið almenn
mannréttindi, framið fjöldamorð, tekið
urmul fólks af lífi, murkað úr öðrum lífið í
þrælk unarbúðum, svelt menn í hel og pynd-
að, flutt fjölmenna hópa nauðungar flutn-
ingum, ofsótt fólk vegna uppruna síns eða
skoðana og svipt það málfrelsi, prentfrelsi
og trúfrelsi . Enn hefðu kommúnistar völd
í nokkrum löndum og héldu uppteknum
hætti . Í ályktuninni sagði: „Evrópuráðið
telur, að vitund um þessa sögu sé nauðsynleg
til þess að afstýra slíkum glæpum síðar meir .
Enn fremur er siðferðilegt mat og fordæming
á slíkum glæpum mikilvægur þáttur í
uppeldi komandi kynslóða .“ Skoraði ráðið
á kommúnistaflokka og arftaka þeirra í
aðildarlöndunum, sem ekki hefðu enn end-
ur skoðað þessa sögu, að gera það og taka
skýra afstöðu gegn glæpum kommúnista .1
Ályktun Evrópuráðsins má rekja til Svart­
bókar kommúnismans, sem nokkrir fransk ir
1 „Resolution 1481 (2006): Need for international
condemnation of crimes of totalitarian communist regimes .“
http://assembly .coe .int/Mainf .asp?link=/Documents/
AdoptedText/ta06/eRES1481 .htm – sótt 8 . maí 2009 .
fræðimenn tóku saman og kom út í París í
nóvember 1997, en hún hefur síðan verið
þýdd á flest Evrópumál og alls staðar vakið
fjörugar umræður . Kom hún út á íslensku
31 . ágúst 2009 . Þar notuðu höfundar nýjar
heimildir, sem aðgengilegar urðu eftir fall
kommúnistastjórnanna í Mið- og Austur-
Evrópu 1989–1991, til að varpa ljósi á
glæpi þeirra . Hér skal farið nokkrum orðum
um það siðferðilega endur mat komm-
únismans, sem farið gæti fram á Íslandi
að áeggjan Evrópuráðsins og eftir útkomu
Svartbókarinnar .
1 .
Í inngangi Svartbókar kommúnismans minnti ritstjórinn, Stéphane Courtois,
á, að nas ismi væri hvarvetna fordæmdur .
Þýskir nasistar hefðu í stríðslok verið leiddir
fyrir rétt í Nürnberg og sakfelldir fyrir stríðs-
glæpi, glæpi gegn friðnum og glæpi gegn
mann kyni, ekki síst helförina, kerfisbundna
útrýmingu gyðinga . Courtois benti síðan
á, að kommúnistar hefðu í löndum sínum
útrýmt kerfisbundið fólki eftir uppruna, til
dæmis kúlökkum (sjálfseignarbændum) í
Ráðstjórnarríkjunum . Hvaða munur væri
á að svelta í hel kúlakkabarn í Úkraínu,