Þjóðmál - 01.09.2009, Page 90

88 Þjóðmál HAUST 2009
sem hann vitnar á vingjarnlegri hátt til þeirra
sem nú eru kallaðir útrásarvíkingar (t .d . á
bls . 149) en það eru undantekningar . Mig
grunar þó að sagnfræðingar framtíðarinnar
hafi minni áhuga á því hverjir vöruðu við
yfirvofandi hruni en við sem nú spyrjum
okkur hvað það var sem gerðist .
Áhugaverðara held ég að verði
fyrir þá að skoða viðhorf Bjarna
til ýmissa annarra mála svo sem
húsa- og náttúruverndar, stóriðju,
Evrópu sambandsmála, alþjóða-
mála, landbúnaðar mála og
inntaks „framsóknar mennsku“ í
blíðu og stríðu .
Mörgum sagnfræðingum
verður tíðrætt um hversu breytileg
fortíðin er eftir því hver nútíminn
er hverju sinni . Þetta endurspeglast meðal
annars í bók sem ég rak augun í og keypti í
bókaverslun í Osló fyrir rúmum áratug . Það
var rétt eftir að hún kom út árið 1997 . Þessi
bók heitir Fortida er ikke hva den en gang
var (Fortíð in er ekki sú sama og hún var
áður) eftir Knut Kjeldstadli, bók sem mér
sýnist að nú hafi verið gerð að aðallesefni
í aðferðafræði sagnfræðinnar víða í Noregi .
Enn merkilegri þykir mér þó setning sem
ég rakst talsvert fyrr á í því góða riti Mad
Magazine: „Past is dead, the present stinks,
and even the future is not what it used to be“
(Fortíðin er dauð, það er óþefur af nútíðinni
og jafnvel framtíðin er ekki það sem hún
áður var) . Sú athugasemd finnst mér hæfa
frekar greinasafni Bjarna Harðarsonar .
Hvort sem hann fjallar um fortíðina í ljósi
nútíðar skrifarans sem hamraði á lyklaborðið
þá stundina eða framtíðina sem er brothætt
er ofurlítill lífsháski á ferð – og enn verð
ég að hafa fyrirvara Bjarna, þrátt fyrir að
hann sé bjartsýnismaður . Bjarna er mikið
niðri fyrir er hann varar við hættum þeim
sem nálæg framtíð gæti borið í skauti sér,
einkum yfirvofandi Evrópusambandsaðild .
Mér finnast skrif hans um Evrópumál einn
sterkasti hluti greinasafnsins . Skoðanir hans
eru sterkar, rökin snörp og skrifin bera það
með sér að vera að drjúgum hluta þannig
fram sett að þau verði að standast harða
og oft ómálefnalega hríð athugasemda sem
koma hratt inn í athugasemdakerfi bloggs-
ins . Þess sér víða stað í skrif unum
hér að verið sé að heyja glímu í
slíku ytra umhverfi . Ein mitt í
þessum hluta bókarinnar nýtur
blogg stíll Bjarna sín hvað best og
fingra för bloggs ins, meðal annars
vísanir í fyrri skrif, eru styrk ur en
ekki veikleiki .
Heimsósómabókmenntir eru
ekki síður algengar en heims-
ósómi í skrifum um stjórn mál,
sam fé lagsmál og sagnfræði . Því
nefni ég það að eitt helsta aðdráttarafl
heims ósómabókmennta er kjarnyrt lýsing
á sam tím anum, oft krydduð tungutaki sem
ekki verður alltaf á vegi lesanda . Á köflum
bregður þessu einkenni fyrir í greina skrifum
Bjarna Harðarsonar og þar má til dæmis
nefna þessa klausu úr greininni „Vofa
kommúnismans!“ sem er vísan í Komm­
únistaávarp Karls Marx:
Vofa þessi leikur stórt hlutverk í stjórn mála-
umræðu á Íslandi eins og allsstaðar í Evrópu
og það hættulegasta við hana er að sumir
halda hana dauða eftir að kalda stríðinu lauk .
Allsstaðar þar sem misvitrir alþýðuleiðtogar
ala á sundrungu, hræðslu við framtíðina og
óljósu réttlætishjali . Allsstaðar þar sem alið
er á óttanum við hið skipulagslausa og villta
hagkerfi kapítalismans . Allsstaðar þar er vofa
kommúnismans á ferð . Draugi þessum fylgir
myrkur, fáfræði, kúgun og eymd .
Burtséð frá því hvort lesandi er sammála eða
ósammála viðhorfum Bjarna þá er stíll hans
yfirleitt skemmtilegur og ekki síst þegar
hann leyfir sér tungutak á borð við það sem
að ofan greinir .
Í heild er greinasafn Bjarna Harðarsonar