Þjóðmál - 01.09.2009, Page 94

92 Þjóðmál HAUST 2009
sig alþjóð lega í eigin mynt væri nauð synlegt
skil yrði sjálfstæðrar peningastefnu .
Krugman víkur að Hong Kong-mynt-
ráðinu . Hong Kong hefur afsalað sér sjálf-
stæðri peningastefnu og jafngildir Hong
Kong dollar 7,5 bandaríkjadollurum .
Krugman lýsir Hong Kong-myntráðinu
sem einstöku, og nánast úreltri hugmynd,
en rekur síðan „spákaupmennskuáras“, eins
og hann kallar það, á myntina og lætur þess
þá að engu getið hvers vegna myntin stóð þá
árás af sér . Sú saga sýnir einmitt að sjálfstæð
peningastefna og frjálst fjármagnsflæði á að
vera aðskilið .
Í gagnrýni sinni á Alþjóðagjaldeyrissjóð-
inn (AGS) og kröfur hans aðhald í ríkis-
rekstri horfir Krugman algerlega fram hjá
því að ríki í gjaldeyriskreppu, útaf skorti
á trúverðugleika, geta ekki fjár magnað
hallarekstur á fjárlögum nema þá með
því að hækka vexti gríðarlega . Rogoff,
prófessor við Harvard og seinna aðal hag-
fræðingur AGS, svaraði þessari gagnrýni
rækilega þegar Stiglitz, fyrirrennari hans
sem aðalhagfræðingur AGS, bar hana
fyrst upp . Krugman horfir fram hjá því að
útflutningsdrifinn hagvöxtur er eini raun-
verulegi hagvöxturinn, en lánsfjár drifinn
ríkishagvöxtur eykur aðeins vandan . Með
auknum ríkisafskiptum ryður ríkið einka-
aðilum útaf markaðnum, því enginn getur
keppt við ríkið í lánsfjárkostnaði og allir
nema ríkið borga skatta .
Krugman dylgjar um vogunarsjóði og vill
kenna þeim um að hagfræði hans gengur
ekki upp . Krugman virðist ekki átta sig á því
að í nútíma hagkerfi eru allir einstaklingar,
fyrirtæki og stofnanir með rafrænan aðgang
að alþjóðlegum bankaviðskiptum (þ .e . fyrir
utan nokkur haftalönd eins Kúbu og Ísland)
og bregðist því sjálfir við öllum breyting um,
og því þarf enga vogunarsjóði til . Krugman
fjallar ekkert um stöðu þjóðarsjóða (sovereign
wealth funds) sem eru mörgum sinnum stærri
en vogunarsjóðir og í örum vexti, öfugt við
vogunarsjóðina sem hafa tapað gríðar lega .
Krugman heldur því fram að Soros hafi
reynt að fella Hong Kong dollarann, og svo
segir hann um rússnesku rúbluna 1998 að
Soros hafi óskað eftir fellingu hennar, og
gefur í skyn að hann hafi verið að reyna að
endurtaka þar leikinn með breska pundið
1992 . Soros hefur hins vegar sjálfur lýst því
hvernig hann tapaði yfir 1 milljarði dollara
á fjárfestingum sínum í Rússlandi við fall
myntarinnar, og það kemur fram í bókhaldi
sjóðs hans .
Á blaðsíðu 68 fjallar Krugman um bat-
ann í Japan 2002, sem kom seint og um
síðir eftir aukningu ríkisútgjalda og lækkun
vaxta, sem er einmitt uppskriftin sem gengur
i ber högg við AGS og Krugman styður .
Batann í Japan skrifar hana á aukinn
útflutning til Kína! Útflutningur til Kína
jókst hins vegar stöðugt frá árinu 1990,
þannig að vandséð er að sú skýring haldi .
Krugman horfir algerlega fram hjá því að
efnahagur Seðlabanka Japan fór úr um 8%
af landsframleiðslu í 40% árið 1990 og það
var þessi aukning peningamagns sem kveikti
á hagkerfinu . Þetta er það sem menn vilja
núna reyna og kallast „quantatative easing“
í heimi hagfræðinnar . Á blaðsíðu 154 vitnar
Krugman í Bernanke og hvernig hann hafi
lagt til „að breyta samsetningu efnahags-
reiknings seðlabankans“ en útskýrir það
ekki sem aukningu peningamagns í um-
ferð . Það sem um er að ræða er munur á
peningamagnssinnum og Keynesistum sem
ekki vilja trúa öðru en að verðbólgumark-
mið og vextir ráði ferðinni . Peningamagns-
sinnar halda öðru fram, þeir segja einfaldlega
að lágir vextir skipti ekki miklu máli ef
eignaverð lækkar stöðugt, heldur hvað
menn geta keypt fyrir peningana . Vextir séu
því ekki raunverulegt „verð“ peninga heldur
hvað fæst fyrir þá . Þannig skiptir litlu máli
að stýrivextir séu 10% þegar eignaverð
hækkar um 30% á ári, slíkir vextir slá ekkert
á þenslu . Og eins og reynsla Japana sýnir