Skagfirðingabók - 01.01.2016, Qupperneq 74

SKAGFIRÐINGABÓK
74
voru hjónin Jón Sigurðsson og Guðfinna
Gunnlaugsdóttir á Illugastöðum í Austur-
Fljótum.] Þarna dvaldi ég mín æsku- og
unglingsár þrátt fyrir að undirboð væri
gert á hverjum miðsvetrarfundi. Tæpast
stóð fyrir mér með að hrekjast burt þegar
ég var níu ára. Þá bauðst bóndagarmur,
sem sjálfur var á sveit með hyski sitt, til
að taka mig meðgjafarlaust. Þetta þótti
hreppsnefndinni kostaboð hið mesta og
ákvað ég skyldi þangað. Það var ekki verið
að gera sér rellu út af því að staðurinn
væri lítt forsvaranlegur, hitt var fyrir öllu
að hreppurinn losnaði við meðgjöfina. En
þau góðu hjón sögðust ekki sleppa mér í
þennan stað, þau gætu þá eins tekið mig
fyrir ekki neitt. Þessi ákvörðun þeirra
hefur sjálfsagt verið mitt stærsta lán í
lífinu.
Þegar ég var að alast upp var enginn
barnaskóli í Fljótum. Það sem börn
lærðu undir fermingu önnuðust heimilin
sjálf, enda var kennslan hvorki mikil
né margþætt. Aðallega var það lestur,
kristinfræði og skrift, aðeins eftir forskrift,
sem einhver á heimilinu gaf, eða ef enginn
á heimilinu var svo fær, sem oft kom fyrir,
þá var forskriftin fengin að. Lítilsháttar
var kennt í reikningi, þó var fjöldi barna
sem aldrei lærðu hinar fjórar höfuðreglur
reikningsins. Það var engin áhersla lögð á
að kenna reikning svona yfirleitt. Mest var
áherslan lögð á að kenna lestur, kver og
biblíusögur. Bæði kver (Helgakverið) og
biblíusögur þurfti að kunna utanbókar.
Það var engu líkara en það væri hinn eini
sanni sáluhjálparvegur að geta þulið sem
mest, munað upphaf hverrar greinar í
kverinu. Um skilning var ekki spurt.
Börnum var kennt að lesa á guðs-
orðabækur, um aðrar bækur var vart að
tala nema á örfáum bæjum. Til dæmis á
því góða og vel stæða heimili þar sem ég
var alinn upp var ekki mikið af öðrum
bókum. Sums staðar voru alls engar
bækur til nema hinar nauðsynlegustu
húslestrarbækur. En þrátt fyrir þessa
fábreytni í bókakosti má þó segja heimil-
unum yfirleitt það til lofs að börn og
unglingar lærðu vel að lesa og voru
engu síðri í lestri en börn gerast nú, að
jöfnum aldri. Mér hefur sennilega gengið
sæmilega að læra að lesa því að ég man vel
að fyrir innan fermingu var farið að láta
Fósturforeldrar Hannesar,
Jón Sigurðsson og Guðfinna
Gunnlaugsdóttir á Illuga-
stöðum með börnum sínum
um 1896. Frá vinstri talið:
Sigurður (1883–1961),
María (1890–1952),
Páll (1876–1938),
Guðfinna (1881–1964).
Ljósm.: HSk. Fol. 82.