Skagfirðingabók - 01.01.2016, Side 100

SKAGFIRÐINGABÓK
100
allt á frönsku. Kona hans er ógnarlega
menntuð, hún er dönsk, en hann sjálfur
af spönskum ættum. Þau hafa í París
þekkt Guðmund Sívertsen, en í Höfn
Bjarna sáluga Sívertsen og sakna þau
hans mjög. Þau eiga ekkert barn.“
Árið 1847 urðu mikil umskipti í lífi
Gísla. Hann sigldi til Íslands um vorið
og batt enda á trúlofun sína með Ástríði,
dóttur Helga Thordersen biskups.
Þegar hann sneri til Hafnar um haustið
var móðir hans með í för, 48 ára, og
hafði verið ekkja í 20 ár. Hún átti ekki
afturkvæmt til Íslands, en dvaldi hjá syni
sínum alla tíð í Höfn og andaðist 8. mars
1890, rúmlega níræð. Gísli kvæntist
danskri konu Marie Nicoline Gerdtzen
1855. Hún var gáfuð kona, skáldmælt,
menntuð og stundaði kennslu fram á efri
ár og lést árið 1900. Þau voru barnlaus.
Indriði Einarsson skáld (1851–1939)
skrifaði um Gísla í Lesbók Morgunblaðs-
ins 18. september 1927, bls. 292–293. Þar
segir m.a.: „Ég þekkti Gísla Brynjúlfsson
skáld nokkuð í Höfn 1872–1877 og
hafði góð kynni af honum. ... Ég sá þar
móður Gísla. Þó hún væri þá gömul kona
mátti sjá á henni að mikil fríðleikskona
hafði hún verið, þau mæðgin voru mjög
lík. General de Meza hafði viljað eiga
hana, þegar hún kom roskin ekkja til
Hafnar, en hún vildi það ekki, þegar
á átti að herða og má vera að það hafi
verið af ýmsum sérviskueiginleikum,
sem hershöfðingjanum voru inngrónir;
hann t.d. þoldi ekki minnsta dragsúg
og ef einhvers staðar var opinn gluggi,
þá var leitað – og lokað. Við Gísla son
hennar var hann óvenju góður; hann
kenndi honum frönsku, en kennslan fór
öll í framburð á málinu. – Ekki var Gísli
sérlega lagaður fyrir daglega atvinnu.
Fróðleikurinn var honum fyrir öllu.
Haft var eftir honum: „Það er undarlegt
að maður skuli alltaf verða að vinna sér
inn peninga, eins og maður hafi ekki nóg
annað að gera.““
Indriði víkur að ástarsambandi Gísla
og Ástríðar: „Þau trúlofast, en urðu
að skilja. Hann var ávallt erlendis og
foreldrar hennar alfarið á móti ráða-
hagnum. Gísli orti þá kvæði, sem varð
landsfrægt Grátur Jakobs eftir Rakel.
Karlmennirnir sungu það í samkvæmum
og stúlkurnar yfir hannyrðum sínum
og kunnu það frá upphafi til enda, eða
svo var í Skagafirði er ég þekkti til. Gísli
G. Brynjúlfsson var allt í einu orðinn
þjóðkunnur maður. Þegar Skagfirðingar
kusu hann á þing 1858, má telja víst að
kvæðið hafi veitt honum drjúgast lið
til að verða kosinn. Til þess að gera þá
Indriði Einarsson.
Ljósm.: Sigfús Eymundsson. HSk. Cab. 207.