Skagfirðingabók - 01.01.2016, Page 173

„Á KRISTS YSTA JARÐAR HALA“
173
og vann með honum að útgáfu Guð-
brandsbiblíu, líklega sem setjari í
prentsmiðjunni. Heimildir herma að
hann hafi fengið eintak af biblíunni að
launum frá biskupinum.8 Séra Guð-
mundur orti ýmis tækifæriskvæði handa
biskupsfjölskyldunni, t.d. bæði erfiljóð
eftir Guðbrand biskup og harmljóð handa
dóttur hans Halldóru (1573‒1658) eftir
lát föður hennar.9 Hann orti einnig eftir
Þorlák Skúlason (1597‒1656) biskup,10
sem var dóttursonur Guðbrands, og
Benedikt Pálsson (d. 1664) klaustur-
haldara á Möðruvöllum,11 sonarson
biskups, svo dæmi séu nefnd. Sonur
Guðmundar og eftirmaður í Felli,
séra Jón Guðmundsson (1631‒1702),
orti heillaóskakvæði og skrifaði upp
fallegt kvæðahandrit handa þáverandi
biskupsfrú staðarins, Ragnheiði Jóns-
dóttur (1646‒1715), en hún var gift
Gísla Þorlákssyni biskupi, syni Þorláks
Skúlasonar.12 Séra Jón Guðmundsson
orti einnig erfiljóð eftir móður Ragn-
heiðar, Hólmfríði Sigurðardóttur (d.
1692), og málaði mynd af sömu konu á
minningartöflu, að beiðni Ragnheiðar.13
Þá orti séra Jón erfiljóð eftir Gísla
Þorláksson (1631‒1684) Hólabiskup.14
Í erfiljóði sem Hallur Guðmundsson
(f. um 1625), annar sonur skáldsins,
orti eftir föður sinn, kemur fram að
Guðmundur hafi notið sérstakrar vel-
vildar biskupanna:
Herra Guðbrandur honum var
(háverðuglegrar minningar)
ávallt til æru og góða,
eins báðir seinni biskupar
blessaðir því samhljóða. (153. er.)15
Eins og fram kemur í þessari vísu hefur
Guðmundur þjónað undir þremur
biskupum: Guðbrandi Þorlákssyni, Þor-
láki Skúlasyni, dóttursyni Guðbrands, og
syni hans, Gísla Þorlákssyni.
Að loknu prófi úr latínuskólanum á
Hólum fékk Guðmundur starf djákna á
Þingeyrum, þar sem Páll Guðbrandsson
(1573‒1621), sonur biskups, var staðar-
8 Páll Eggert Ólason, Íslenzkar æviskrár I. Reykjavík: Hið íslenzka bókmenntafélag, 1948, bls. 436.
9 Erfiljóðið er m.a. varðveitt í JS 232 4to, bl. 44r−46r. Harmljóðið er í sama handriti, bl. 18r–19r, prentað í
Þórunn Sigurðardóttir, „„Jakobs angur eitt var mest /eftir Jósep góða“. Harmatölur í kveðskap frá 17. öld“,
Vefnir. Tímarit Félags um 18. aldar fræði. 2004. http://vefnir.is/UserFiles/File/2004/ThorunnSigurdar
dottir-JakobsAngur.pdf.
10 Kvæðið er m.a. varðveitt í JS 232 4to, bl. 46r−47r.
11 Kvæðið er varðveitt í ÍB 584 8vo, bl. 49r−56v. Erindi 21−69 pr. í Tyrkjaránið á Íslandi 1627. Útg. Jón
Þorkelsson. Sögurit 4. Reykjavík: Sögufélag, 1906–1909, bls. 455−463.
12 Handritið, Lbs 1205 4to, inniheldur kvæðabók sr. Ólafs Jónssonar á Söndum og aftast er kvæði það sem
séra Jón Guðmundsson orti til Ragnheiðar Jónsdóttur biskupsfrúar (sbr. Þórunn Sigurðardóttir, „Handrit
Ragnheiðar Jónsdóttur í Gröf“, Margarítur hristar Margréti Eggertsdóttur fimmtugri 25. nóvember 2010.
Reykjavík: Menningar- og minningarsjóður Mette Magnussen, 2010, bls. 101–102).
13 Kvæðið er varðveitt í Lbs 1528 8vo, bls. 69–73. Þar er einnig kvæði eftir skáldið þar sem hann nefnir
minningartöfluna. – Hólmfríður Sigurðardóttir (1617–1692) var ekkja séra Jóns Arasonar, prófasts í
Vatnsfirði við Ísafjarðardjúp. Mynd af minningartöflunni hefur víða verið prentuð, m.a. í: Sigurjón Páll
Ísaksson, „Legsteinn Kristínar Torfadóttur“, Skagfirðingabók 33, 2011, bls. 99.
14 Erfiljóðið er varðveitt með kvæðum föður hans í JS 232 4to, bl. 532r–534v.
15 Erfiljóðið, sem er 187 erindi, er varðveitt í handritinu Lbs 1529 4to, bls. 1–14; tilvitnun á bls. 12. Það hefur
verið skrifað upp í óðfræðigrunninn Braga (http://bragi.arnastofnun.is/).