Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Side 6
6 TMM 2011 · 1
Þorsteinn Þorsteinsson
Að lesa Tímann og vatnið
Verk í vinnslu
Það er ekki hlutverk listarinnar að búa til afrit af veröldinni. Eitt eintak er
fjandans nóg.1
Rebecca West
Tímaskil – vatnaskil
Tveimur árum eftir að fjórða ljóðabók Steins Steinars, Ferð án fyrirheits
(1942), kom út tóku að birtast í tímaritum smáljóð sem stungu mjög
í stúf við fyrri kvæði hans, og hann sameinaði síðar í ljóðaflokknum
Tíminn og vatnið.2 Að vísu hafði skáldið þreifað fyrir sér áður með ljóð
í knöppu formi, en þau voru þó yfirleitt ólík hinum nýju. Til glöggv-
unar á þeim breytingum sem urðu á ljóða gerð Steins snemma á fimmta
áratugnum er fróðlegt að bera saman loka kvæði Ferðar án fyrirheits,
„Undir skrift“, og upp hafs ljóð Tímans og vatnsins (hér á bls. 9) sem nú
standa næst hvort öðru í Kvæðasafni Steins. Ég ætla þó í stað fyrsta
ljóðsins að taka hér til saman burðar hið átjánda, en það var annað
tveggja ljóða bálksins sem komu fyrst fyrir sjónir almennings, birtist í
tíma rit inu Helgafelli 1–4/1944.
Undirskrift
Lesendum þessarar bókar, ef einhverjir eru,
hef ég ekkert frekar að segja í raun og veru.
Sjá, hér er ég sjálfur, og þetta er allur minn auður,
hið eina, sem ég hef að bjóða lifandi og dauður.
Ég veit, að þið teljið mig aldrei í ykkar hópi
og ætlið mig skringilegt sambland af fanti og glópi.
Ég er langt að kominn úr heimkynnum niðdimmrar nætur,
og niður í myrkursins djúp liggja enn mínar rætur.