Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Síða 7

A ð l e s a T í m a n n o g va t n i ð
TMM 2011 · 1 7
Ég ber þess að sjálfsögðu ævilangt óbrigðult merki,
því örlög hvers manns gefa lit sinn og hljóm sinn hans verki:
Það var lítið um dýrðir og næsta naumt fyrir andann.
Mitt nafn er Steinn Steinarr, skáld. Ég kvaðst á við fjandann.
Kvæðið er ávarp og persónuleg játning í ræðustíl. Skáldið kveður
lesendur bókar innar, trúir þeim fyrir því að hann hafi verið og sé enn
utangarðsmaður og játar að ljóð sín beri þess merki – „því örlög hvers
manns gefa lit sinn og hljóm sinn hans verki“. En kvæðið lýsir einnig
stolti skáldsins yfir unnu verki og þeim sigri sem í því felst: „Sjá, hér er
ég sjálfur, og þetta er allur minn auður […] Mitt nafn er Steinn Steinarr,
skáld. Ég kvaðst á við fjand ann.“
Af einhverjum ástæðum tók Steinn þetta kvæði ekki upp í Ferð án
fyrir heits 1956 sem líta má á sem heildarsafn þeirra kvæða Steins sem
hann kaus að gang ast við, eða vildi að lifðu. Ef til vill fannst honum
játningin of ber, ef til vill ekki nógu vel ort, og með góðum vilja má
finna að öðru vísuorði kvæðisins, en loka línan er hinsvegar ákaf lega
eftirminnileg.3
Skömmu síðar kveður svo við annan og ólíkan tón:
Tíminn og vatnið 18
Tveir dumbrauðir fiskar
í djúpu vatni.
Dimmblár skuggi
á hvítum vegg.
Fjólublátt ský
yfir fjallsins egg.
yfir sofandi jörð
hef ég flutt hina hvítu fregn.
Og orð mín féllu
í ísblátt vatnið
eins og vornæturregn.
Bylting á borð við þá sem verður á skáldskap Steins þegar hann fer
að yrkja Tímann og vatnið er fátíð hjá skáldum. Hún útheimtir mikla
sköpunargáfu og harða ögun eins og glöggt má sjá ef bálkurinn er
borinn saman við fyrri kvæði Steins, hvort heldur hin pólitískt rót tæku,
heimsósómann, skopkvæðin eða lýrísku smákvæðin. Hér er greini lega á