Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Síða 23
A ð l e s a T í m a n n o g va t n i ð
TMM 2011 · 1 23
Formúlan er ekki án tilbrigða. Einungis í fjórtánda ljóði eru nafnliðirnir
stök nafn orð en annarstaðar standa ákvæðisliðir með nafnorðunum.
Níunda ljóð er að því leyti afbrigðilegt að ljóðið byrjar á stefinu „Net
til að veiða vindinn“ sem svo er endurtekið á undan lokaerindinu.
Formúlan er margorð og kemur lötrandi í fjórða ljóði, sem er bara
formúlan –
Tíminn og vatnið 4
Alda, sem brotnar
á eirlitum sandi.
Blær, sem þýtur
í bláu grasi.
Blóm, sem dó.
Ég henti steini
í hvítan múrvegg,
og steinninn hló.
en í fjórtánda ljóði er hún létt á fæti: Sólskinið, stormurinn, hafið …
Inn gangs formúla þessi er ein af mörg um uppgötvunum og nýj ungum
Steins í ljóða flokkn um. Hún er einskonar burðargrind, og virðist hafa
þjónað þeim tilgangi skáldsins að fjar lægjast ekki með öllu reglu festu
bundins ljóð máls, jafn vel ekki í fríljóðum. Hið stranga grunn form
sem Steinn bjó bálk inum – þrjár þrí hendur, gjarna með sama rímorði
í loka línu fyrsta og þriðja erindis eins og í fyrsta ljóði bálksins – er svo
enn skýrara dæmi um tryggð Steins við bundið mál í einhverri mynd.
Hinn óhefð bundni ljóða flokkur Tím inn og vatnið varð veitir því ýmsa
þá form þætti sem í aldanna rás hafa verið helstu einkenni ljóða: endur-
tekningu hliðstæðna, reglu sem leyfir tilbrigði.
*
Um hvað er fjórtánda ljóð Tímans og vatnsins? Það er spurning sem
venja er að spyrja um ljóð sem önnur skáldverk. Seinnihluti ljóðsins
hefur að minnsta kosti af einum ritskýranda, Kristínu Þórarinsdóttur,
verið lesinn á þann veg að hann fjalli um eða endurspegli hvörf í lífi
Steins.35 Slíkur lestur útheimtir að farið sé út fyrir ljóðið og skyggnst um
í ævi skáldsins. Vissulega er slík ferð oft til fjár en þó fer mjög eftir eðli
skáld skapar hvort aðferðin er vænleg til árang urs. Áður en ég ræði það
frekar ætla ég þó fyrst að víkja að tveimur ólíkum leiðum við um fjöllun
skáld verka, leið skáld skapar fræðinnar annars vegar og túlkunar fræð-
innar hins vegar.36