Tímarit Máls og menningar - 01.11.2011, Blaðsíða 16

G u ð n i E l í s s o n
16 TMM 2011 · 4
glögglega hversu vonlaust það er fyrir stjórnmálamann að fylgja eftir
ábyrgri stefnuskrá á sviði loftslagsmála. Þetta er öruggasta leiðin til þess
að tapa kosningum eins og Steingrímur J. Sigfússon vissi fullvel þegar
hann færðist fimm sinnum undan að svara því hvort flokkurinn styddi
olíuvinnslu á Drekasvæðinu.
Viðbrögð íslenskra kjósenda sýna einnig hversu flóknir allir pólitískir
samningar um losunarheimildir eiga eftir að reynast. Stjórnmálamenn
sem ætla sér að bregðast við vandanum á ábyrgan hátt munu að öllum
líkindum ekki hafa nauðsynlegt bakland til þess að hrinda slíkum
ákvörðunum í framkvæmd. Ef vinstrisinnaðir kjósendur í velmegunar­
samfélagi bregðast á ofangreindan hátt við yfirlýsingu um að þeir verði
sviptir óvissum framtíðargróða ætti að vera ljóst að ekkert verður gert
í samfélögum sem nú þegar eiga beinna hagsmuna að gæta í vinnslu
jarðefnaeldsneytis og þar sem efnahagurinn reiðir sig beinlínis á slíkan
iðnað. Íslenska dæmið sýnir að líklega er óvinnandi vegur að stemma
stigu við losun gróðurhúsalofttegunda nógu fljótt til þess að forða
jörðinni frá alvarlegum veðurfarsbreytingum.
Hversu mörg ppm þarf til að vekja sofandi dreka?
Hversu óraunhæft er 450 ppm markið? Góð leið til þess að átta sig á
því er að kynna sér grein Kevins Anderson og Alice Bows, „Reframing
the climate change challenge in light of post­2000 emission trends“,
en siðfræðingurinn Clive Hamilton hefur kallað hana mikilvægasta
texta sem hann hafi lesið um loftslagsmál. Hvergi sé jafn skýrt dreginn
fram vandinn sem mannkyn standi frammi fyrir í glímunni við lofts­
lagsvána.34 Því er jafnframt erfitt að neita eftir lestur greinarinnar að
pólitísku viðmiðin sem ráða ferðinni eru ekki byggð á vísindalegum for­
sendum og það þrátt fyrir að stjórnmálamönnum þyki þau of metnaðar­
full til þess að um þau náist nokkur sátt. Í grein sinni skoða Anderson
og Bows þær forsendur sem lágu fyrir á loftslagsráðstefnunni á Bali
2007, en nú hafa þau uppfært rannsókn sína í ljósi umræðna á Kaup­
mannahafnarfundinum 2009.35
Í greininni frá 2008 velta Anderson og Bows fyrir sér því heildar­
magni gróðurhúsalofttegunda sem losað verði í andrúmsloftið á næstu
áratugum og flokka losunina eftir þremur meginþáttum: 1) Losun tengd
brennslu jarðefnaeldsneytis í almennri neyslu og iðnaði; 2) losun tengd
eyðingu skóglendis; og 3) losun annarra gróðurhúsalofttegunda en kol­
tvísýrings, aðallega metans og níturoxíðs, en þessi losun tengist fyrst og
fremst landbúnaði. Eins og komið hefur fram er tiltölulega auðvelt að