Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Blaðsíða 122

Á d r e pa
122 TMM 2016 · 1
og yfirbygging, hin æðri stærðfræði, þá
er voðinn vís og stólarnir valtir. Reikni-
meistararnir geta að vísu fundið sér eitt-
hvað annað að reikna, nóg er af því, og
síst þurfa spunadoktorarnir að óttast
atvinnuleysi, því alls kyns garn er jafnan
á boðstólum, en hagspekingarnir standa
uppi allsberir í nepjunni, eins og keisar-
inn. Og þá fer að harðna í ári fyrir
stjórnmálamönnum.
En þótt hagspekingarnar hafi jafnan
á takteinum hávísindalega skýringu á
því hvers vegna síðustu spár þeirra
brugðust með öllu, er veruleikinn sífellt
að minna á sig, stundum nokkuð óþægi-
lega. Heimur hans á í rauninni aðeins að
vera skuggi af veröld reikningslistarinn-
ar, en svo ber það við að meðan hinn
æðsti sannleikur talnanna réttir upp
aðra höndina til að hafa orðið nú og
ævinlega, gefur skugginn honum langt
nef með báðum höndum.
Hvernig má það vera? Lítum á verga
landsframleiðslu. Reiknimeistararnir
koma með hana útreiknaða á þykkum
blöðum sem þeir líma fyrir gluggann
svo hún blasi við hvers manns augum,
en útsýnið sé samt ekki að þvælast fyrir
þeim sem í hana rýna. Kannske er hún
svo há að þessu sinni að hjarta spuna-
doktoranna tekur kipp. En af hverju
stafar það? Ef ég hefði nú keypt á liðnu
ári fornt hús og ríkmannlegt með fagur-
lega útskornum viði, látið friða það til
að geta hækkað brunabótamatið og
jafnframt trygginguna, fengið strang-
heiðarlegan mann til að bera að því eld í
skjóli nætur til að eiga ekki í útistöðum
við Húsfriðunarnefnd, byrlað svo
strangheiðarlega manninum rottueitur í
pylsu með öllu, rétt svona til viðvörun-
ar, svo hann hefði orðið að hlaupa á
bráðamóttöku og liggja góða stund á
spítala þar sem hann útvegaði fáeinum
læknum og hjúkrunarkonum nætur-
vinnu, byggt svo á rústunum nokkur
þúsund fermetra Kaliforníuvillu með
útisundlaug, innisundlaug, einkabíó í
stórum og sérstaklega innréttuðum sal,
vopnabúr, eldisstöð fyrir Rottweiler-
hunda, fullbúna skurðstofu og þyrlupall
á þakinu, fyrir utan forgyllt salarkynni
fyrir mig og mína, allt þetta fyrir trygg-
ingarféð og svo aura sem komið hefðu
úr Þjóðarbankanum – sem ég á – með
heilsubótardvöl í Tortóla í millitíðinni.
Ef þetta hefði komist í blöðin hefði ég
líka þurft að borga fimm stjörnulög-
fræðingum fyrir að höfða meiðyrðamál
fyrir mig en fengið allt það fé ríflega til
baka, ásamt sektarfénu að sjálfsögðu,
með Hæstaréttardómi. Meðan þetta allt
hefði staðið yfir hefði ég hámað í mig
allar Napóleonskökur sem bakaðar
hefðu verið í landinu, á kostnað Við-
skiptaráðuneytisins og með Fálkaorð-
una í barminum, en aðrir horft á með
löngunarsvip. En með því að vinna svo
rösklega að mínum eigin prívat og pers-
ónulegu hagsmunum hefði ég líka unnið
öllum almenningi til heilla, svo hægt
hefði verið að setja mitt dæmi í kennslu-
bækur í hagfræði, því ég hefði lagt minn
skerf til að hækka verga landsfram-
leiðslu. Og forsætisráðherra hefði getað
tilkynnt þennan góða árangur, þessa
miklu hækkun, í sjónvarpinu á gamlárs-
kvöld, rétt á undan skaupinu, með and-
litið ljómandi eins og fullt tungl yfir
Móskarðshnjúkum á desemberhimni.
En því gefur veruleikinn þessum
talnasannleika langt nef að honum er
líka hægt að lýsa með orðum, og þeim
hættir til að segja sitthvað annað en töl-
urnar, lýsa tilverunni á ólíkan og reynd-
ar flóknari hátt. Þau kafa dýpra, þau
geta túlkað það sem er margrætt og
hefur fleiri fleti en einn, og vegið og
metið það sem þau lýsa. Eitt ófullkomið
dæmi um það er kannske klausan hér að
ofan um framkvæmdamanninn og
húsið, því þar er nokkur munur á hvort