Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Blaðsíða 128

D ó m a r u m b æ k u r
128 TMM 2016 · 1
flug þegar Sturla lýsir persónu Snorra
frænda síns með kostum hans og göllum
í Skáldi. Bækur Einars sverja sig líka í
ætt við þær fornsögur sem persónurnar
skrifa sjálfar að því leyti að lesandinn
má skilja að klækjabrögð Sturlungaaldar
varpa skæru ljósi á okkar tíma – og rifj-
ast þá upp sögur af stjórnmálamönnum
sem hafa notað Sturlungu sem handbók
í bellibrögðum fram á þennan dag, í
bland við Fursta Machiavellis. Um leið
skilur Einar þannig við lesendur sína að
þeir geta varla annað en tekið fram
Sturlungu sjálfa til að komast að því
hvernig þetta hafi allt saman verið „í
raun og veru“. Þar eru þeir líklegir til
langdvala eftir leiðslu Einars – eins og
óvenju minnugur Reykvíkingur á síð-
ustu öld sem sú saga var sögð um að
hefði haft það til marks um elliglöp á
sínum efstu árum að það væru bara þó
nokkur atriði í Sturlungu sem hann
væri ekki lengur alveg klár á. Bækur
Einars hafa aukið líkurnar á að slíkum
mönnum eigi heldur eftir að fjölga á
næstunni.
Halldóra Thoroddsen
„Skot mín
geiga ekki“
Vilborg Dagbjartsdóttir: Ljóðasafn, JPV
2015
Í fyrra kom út ljóðasafn Vilborgar Dag-
bjartsdóttur en þá voru liðin fimmtíu og
fimm ár frá útkomu hennar fyrstu
ljóðabókar. Í fimmtíu og fimm ár hefur
hún með brögðum skáldskaparins,
trúað okkur fyrir leyndarmálum sínum,
sorgum og gleði og gefið okkur hlut-
deild í hugsunum sínum um okkur í
heiminum.
Til þessarar köllunar kom hún vel
útbúin, fóstruð af bændaættum sem
hafa varðveitt minningar þjóðarinnar
mann fram af manni, verklag og vísdóm
í áranna rás. Fólki sem var undirgefið
árstíðunum, sóldýrkendum sem þreyðu
skammdegið við „blaktandi týru í heim-
skautanóttinni“ og sinntu samfellunni.
Hverju verki var afmörkuð stund sem
fylgdi gangi náttúrunnar. Þetta er drjúgt
veganesti til að „slöngva þéttriðnu neti
upp í dimmblátt himindjúpið“ en að
öðru leyti var ekki mulið undir hana
Vilborgu. Harður heimur sendi hana í
sárum úr foreldrahúsum aðeins ellefu
ára gamla og uppfrá því varð hún að sjá
fyrir sér sjálf. Engin furða að hún skip-
aði sér ung í raðir sósíalista og síðar
rauðsokka. Hún er byltingarkona og er
alveg til í „að gera uppsteyt á torginu /
hneyksla hina rétttrúuðu í samkundu-
húsinu / og velta um borðum mangar-
anna / í musterisgarðinum.“ Og það er
heldur engin furða að hún valdi sér upp-
reisnarmann til samfylgdar í lífinu,
skáldið og kvikmyndagerðarmanninn
Þorgeir Þorgeirson.
Iðavellirnir á Vestdalseyri verða tákn
fyrir glataða Paradís í ljóðum Vilborgar.
Þaðan kemur henni Boggu á Hjalla
óbrigðult formskynið, vissan og kjark-
urinn til þess að meðtaka það fram-
sæknasta í heimi skáldskapar sem sam-
tími hennar bauð upp á. Af sjónarhóli
hefðarinnar sér hún til allra átta, eins og
sannur heimsborgari.
Í Vilborgu suðar niður aldanna sem
hún framfleytir og lofsyngur í gjör-
breyttum nútímalegum hversdegi okkar.
Hún helgar hversdaginn í lífi sínu og
ljóðum, kaupir rós á Allrasálnamessu og
spjallar við granna sinn garðhlyninn
dag hvern. Við finnum fyrir sóldýrk-
andanum, sem ólst upp við rafmagns-