Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Blaðsíða 129

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2016 · 1 129
leysi og tekur sólstöðuvaktina á lengsta
degi ársins, saumar ljósadúk til að
breiða á borðið í skammdeginu. Hún
stendur föstum fótum í biblíu- og goða-
fræði norrænni og grískri, og segir á
einum stað að þegar stundin nálgist sitji
þeir Gabríel og Hermes á rúmstokknum
hennar en Hermóður Baldursbróðir bíði
fyrir dyrum úti til að ferja hana yfir ána
Gjöll. Allt líf Vilborgar er varðað
eyktar mörkum, helgisiðum, kerlinga-
göldrum og goðmögnum.
Hinn máttugi galdur Vilborgar og
sérstaða felst meðal annars í hversdags-
legri umgjörð margra ljóða hennar. Vil-
borg er barnakennari og húsmóðir og er
trú rótum sínum og reynsluheimi í
skáldskapnum. Guð vitjar hennar þar
sem hún situr yfir kaffi og sígó. Á til-
gerðarlausu ljósu máli yrkir hún um
rósir í eldhúsvaski og leifar á borðstofu-
borði og fangar þaðan tákn úr ljóðum
Lorca, bleika rós sem vill ekki springa
út, keilu, hníf, epli. Hún er orðvís svo
undrum sætir og geigar hvergi í miði
sínu, hvort sem orðin eiga að ýfa hárfína
kennd, hlátur eða framfleyta í samhengi
sínu heilli menningarsögu. Þó að yrkis-
efnið sé óravítt er það sett fram á svo
einfaldan hátt að sumum yfirsést dýpt-
in. Í gráum hverdagsleikanum glitrar á
perlur, segir skáldið, „þetta var bara
ómerkileg glerperla / samt flutti hún þér
skilaboð / dularfull og náin / aðeins
þér“.
Hún segir okkur kannski frá gesti
sem þarf að drífa sig heim úr boði henn-
ar en dauðatákn og vísanir benda til
víðari skírskotunar. Feigt skáld situr
undir sölnandi laufkrónu, tæmir úr
glasi sínu og kveður. Nokkur laufblöð
hrynja á borðið, það er komið haust. Og
leiðin í vinnuna upp í Austurbæjarskóla,
ummyndast í ferð yfir fjallveg í vorhreti,
eða vegferð manns, og þjóðar. „Tvísýnt
var að leggja á holtið / þegar hann stóð
úr skörðunum / við Iðnskólann // Fátt
um kennileiti / varðan horfin – rofin
dys/“ Það glittir í kross í dimmviðri lífs-
ins. Lóan boðar ekki vorkomuna heldur
tístið í tölvuspilum barnanna. Heil
tæknibylting tjáð í andstæðunum villt
náttúra og manngerð og tísti tölvuspil-
anna andspænis lóusöng.
Börn skipa stóran sess í skáldskap
barnakennarans. Um þau yrkir hann af
virðingu og ást og vitnar oft í hrein-
skilna spurn þeirra og hlutlæga tjáningu,
sem á sér huglægan undirtón sem skáld-
ið nemur. Stúlkan Dýrleif ber syndir
heimsins á ungu baki sínu og er að verða
of sein í skólann. „Klukkan í turninum
er að verða / og Dýrleif grætur / við
erum of seinar …“ Óttinn stigmagnast í
takt við klukkuna. Skáldið róar Dýrleifi
með galdrastefi „Það er ekki þér að
kenna! / Það er ekki þér að kenna“ og
reynir að stugga burt angist sem á sér
dýpri rætur; „og klukkan í turninum
byrjar að slá“, kveður upp dóminn.
Drengur starir hugfanginn á hvíta
ósnerta snjóbreiðu á skólalóð og tekur
að teikna línur með sporaslóð á óskrifað
skólaportið. Hvert barn er nýtt upphaf.
Landnámsmaður, geimfari með dingl-
andi létta skólatösku á bakinu, tekur til
við að breyta veröldinni og skilur eftir
sig spor. Mjöllin er dúnmjúk sem er
hverfult efni því auðvitað skefur í spor-
in. Bogga litla liggur í stráum á Vest-
dalseyri og orðar ósk sína. Á efri árum
man skáldið aðeins drauminn sem bjó í
huga hennar, ekkert annað og spyr hvort
hugarfylgsnin séu ekki raunveruleikinn.
Svona fer hún Vilborg létt með þetta
en hún leynir á sér. Það er hægt að lesa
ljóðin hennar á mörgum plönum en það
er ekki verra að hafa lesið biblíuna,
kynnt sér gríska og norræna goðafræði,
og kannski katólskt messuform, höf-
unda sem hún nikkar til í ljóðum
sínum, helstu viðburði sögunnar,