Tímarit Máls og menningar - 01.03.2017, Blaðsíða 38

K r i s t í n Ó m a r s d ó t t i r
38 TMM 2017 · 1
Hvernig myndir þú skipuleggja Launasjóð rithöfunda?
Úff. Markmiðin mættu vera skýrari? Til hvers er sjóðurinn eiginlega
rekinn? Þarf ekki líka að búa eitthvað í haginn fyrir framtíðina?
Jú, þess þarf – það þarf að stækka sjóðinn mjög mikið og gera ungu fólki
kleift að einbeita sér að ritstörfum. Það er lífsstarf að skrifa og ég sem er
miðaldra get lofað þér að dagarnir munu umbyltast oft, sjónarhornin,
afstöðurnar, tímaskynjunin: bíddu bara og ekki spenna beltin – er patró-
næsing að tala svona?
Mjög patróníserandi. Sérðu ekki hvernig rýkur út um rauðglóandi eyrun
á mér?
En auðvitað ætti ríkið að sjá sér hag í að hremma þau, sem eru til í þessa
vitleysu, sem allra fyrst, og ríghalda svo í bráðina. Áður en fólk nær að forða
sér annað.
Akkúrató: einsog tungumálið hremmir fólk – hremmingin byrjar oftast
þegar maður er unglingur – til skrifta ætti ríkið aldeilis að taka veiðiað-
ferðir þess sér til fyrirmyndar. Heldurðu að stéttaruppruni manns og
félagsskapurinn skipti máli til að verða rithöfundur?
Já. Slíkt er auðvitað áþreifanlegra meðal stærri þjóða: Breta, Frakka, Banda-
ríkjamanna. En varðandi félagsskapinn: ég þekkti engan sem las og skrifaði
þegar ég var yngri. Og ég hef aldrei tilheyrt neinni listaklíku. Mér hefur
alltaf liðið eins og hálfgerðum útlendingi, eða geimveru, sama hvar ég er
staddur. En þar með líður mér um leið eins og ég eigi alls staðar heima.
Nú á ég góða vini, sem bæði skrifa og lesa. Það er lífsnauðsynlegt.
Góðir höfundar þrífast ekki án góðra lesenda, verða ekki til án undirtekta
frá samfélaginu. Þess vegna fannst mér svo mikilvægt að fá góð viðbrögð við
Fyrir allra augum. Orku og áframhaldandi veganesti.
Takk fyrir. Hver er annars staða íslenskra bókmennta í dag?
Hún er í rauninni frábær, við eigum marga góða höfunda. Stundum heyri
ég sagt í íslenskri umfjöllun að bók sé á heimsmælikvarða en þar gætir
ákveðinnar minnimáttarkenndar og snobbs gagnvart öllu sem er erlent.
Ef íslenskum höfundi gengur vel, t.d. í Frakklandi, þá sperra allir eyrun á
Íslandi – og ég skil það alveg, þá er einhver stór heimur að fagna einhverju
frá litlu landi. En við þurfum ekki á þessari minnimáttarkennd að halda.
Mhm.
Bandarískar samtímabókmenntir eru, svo að dæmi sé tekið, að mörgu leyti
ekkert sérlega merkilegar. Umfjöllunarefnið er takmarkað, bandarísk sjón-
varpsþátta– og kvikmyndagerð er að fjalla um eldfimari og brýnni málefni,
sýnist mér, en samtímabókmenntirnar. Undantekningarnar kannski helst