Tímarit Máls og menningar - 01.03.2017, Page 85

„ – O g G u ð – H a n n e r t r ú ð u r i n n “1
TMM 2017 · 1 85
einkum biblíutextum.7 Um þau verður ekki fjallað hér enda ekki stefnt að
tæmandi úttekt á trú í ljóðum hennar. Hér verður staldrað við fjögur atriði:
Trúarlegt merkingarsvið í ljóði sem kann að virðast fullkomlega veraldlegt,
guðsmyndina sem skynja má í ljóðum Vilborgar, spurninguna um tilvist og
nálægð Guðs og loks glímu trúar og raunvísinda sem kemur fyrir í a.m.k.
tveimur ljóðum.
„Rof “ – Ordo salutis
Ljóðabálkurinn „Kyndilmessa“ sem birtist í samnefndri bók 1971 er eitt
trúarlegasta verk Vilborgar.8 Þar sem Dagný Kristjánsdóttir bókmennta-
fræðingur hefur gert honum ýtarleg skil verður ekki fjallað um hann hér.9
Aftur á móti skal bent á að annað ljóð, „Rof“, sem upphaflega birtist í ljóða-
bókinni Síðdegi (2010) er ekki síður trúarlegt.10 Trúarleg vídd þess er þó
engan veginn sjálfgefin eins og raun er á með „Kyndilmessu“. Þvert á móti
má skilja og njóta „Rofa“ fullt eins vel á algerlega veraldlegum nótum. Er
ljóðið því vel fallið til að varpa ljósi á þá tvíræðni sem talin var leika um trú
og hið trúarlega í ljóðum hér framar. Ljóðið lýsir árdagsstund þegar vaknað
er til nýs dags og þeim áhrifum sem ljós sólar hefur:
Að vakna á sólbjörtum morgni
finna dyr opnast
djúpt í myrkri sálarinnar
Birtan að ofan
streymir óheft niður
og hríslast um hverja taug
Þú verður ein heild
manst allt
skilur allt
– ert fær um að halda áfram
óttalaus
á leiðarenda.11
Trúaðir og trúlausir eiga það ugglaust sameiginlegt að rísandi sól bægir frá
þeim kvíða og öðru myrkri sálarinnar en vekur von. Líta má á slíka reynslu
sem fullnægjandi túlkun ljóðsins. Ekki er samt langsótt að skilja mynd-
líkinguna um dyr sem opnast í myrkri sálarinnar sem opinberun (revelatio)
þegar hulu er svipt burt og óvæntir möguleikar eða leyndardómar blasa við.
Birtan að ofan, sólargeislarnir eða „Ljós heimsins“ (Jh 8.12) getur vísað til
hugljómunar eða upplýsingar (illuminatio) þess sem verður fyrir opinberun.
Hinn upplýsti upplifir nýja og dularfulla heilun. Hér er það orð ekki notað
í nýaldarmerkingu heldur viðhaft um aukna tilfinningu fyrir „innra“ jafn-