Tímarit Máls og menningar - 01.09.2017, Side 42

42 TMM 2017 · 3
B ó k m e n n t a h á t í ð
Þetta er öðru fremur leið höfundarins til að endurvekja sögu þessarar per-
sónu – og jú til að fá hana til að kveða niður illan anda sem lifði hana og
kemur í veg fyrir að afkomendur hennar geti gert upp erfiða fortíð.
Sagan af Dewi Ayu er tengd glötuðum ástum í gegnum goðsagnakennda
frásögn þar sem innfæddir elskendur skiljast að vegna þess að stúlkan er
numin á brott af hollenskum manni sem hefur hana síðan fyrir hjákonu í
sextán ár. Þessi lostafulli og gráðugi maður reynist vera afi Dewi Ayu. Ayu
neyðir síðan kokkálaða elskhugann til að giftast sér þegar hann er orðinn
gamall maður og unnustan löngu búin að fleygja sér fyrir björg sökum
þess að hún fékk ekki afborið að hafa verið saurguð af þeim hollenska 1792
sinnum. Ayu hafði heillast af ekklinum gamla áður en hún svo mikið sem sá
hann af því að amma hennar unni honum svo heitt. Þetta virðist skírskotun
til þess sálartjóns sem nýlenduherrarnir urðu valdir að og er raungert í illum
anda sem leitar hefnda gegn afa Ayu, þeim sama og hún ólst upp hjá vegna
þess að foreldrar hennar, sonur Hollendingsins og innfæddrar unnustu hans,
skildu hana eftir á dyraþrepi hjá afa sínum og ömmu þegar hún var hvít-
voðungur og stungu síðan af. Japanar neyða Ayu upphaflega til að gerast
hóra og sakir fegurðar sinnar verður hún fljótt eftirsóttasta hóran í hinni
uppdigtuðu Halimunda-borg. Eðli málsins samkvæmt úir og grúir af kynlífs-
senum í bókinni, en reyndar eru þær ekki sérlega berorðar. Höfundur dregur
upp mynd af fólki sem lítur á kynhvötina sem óumflýjanlegan part af mann-
lífinu, part sem ekki þarf að fara dult með og sama gildir raunar um aðrar
búksorgir. Eiginkonurnar í borginni eru sagðar þakklátar Ayu fyrir að veita
hvötum manna sinna útrás og Ayu réttlætir starf sitt með því að það komi í
veg fyrir að karlar þurfi að taka sér hjákonu en það varð einmitt kveikjan að
hinum glötuðu ástum sem nefndar eru í upphafi þessarar efnisgreinar. Auð-
vitað er þó pólitísk vídd í kynlífinu, konur eru teknar eignarnámi og þeim
er miskunnarlaust nauðgað. Reyndar er bókin full af groddalegu ofbeldi af
ýmsu tagi svo vel mætti leggja í greiningu út frá kenningum um grótesku og
karnival.
Auk hinnar ófríðu dóttur, sem áður var getið, eignast Ayu þrjár gullfal-
legar dætur með kúnnum sem ekki eru til umræðu í bókinni enda erfitt að
henda reiður á faðerninu við aðstæður sem þessar; það er feðraveldið sjálft
sem verður að gangast við þeim. Dæturnar gjalda fyrir fegurð sína með því að
þær lenda allar í klónum á áhrifamönnum sem eru í gíslingu kynhvatarinnar
og valda þeim bæði sorg og sársauka áður en yfir lýkur. Ein giftist herfor-
ingja sem gerði uppreisn gegn japönsku innrásarmönnunum (Shodanco),
önnur glæpamanni með goðsagnakenndan bakgrunn (Maman Gendeng;
hann er sagður hafa verið sterkasti drengur jarðar þegar hann var fimm
ára), sú þriðja kommúnistaleiðtoga og fyrrum kvennabósa (Kliwon sem
missir unnustuna til Shodanco og lætur umbjóðendur sína brenna skip hans
í verkalýðsbaráttu). Þeir eru fulltrúar hins hrottafengna og spillta valdakerfis
borgarinnar og hafa mikil áhrif á líf borgarbúa. Þannig má lesa sögu Indó-