Þjóðarbúskapurinn - 01.08.1983, Síða 16

14
er samið fyrir eða eftir gildistöku laganna, og allir kjarasamningar framlengj-
ast til sama tíma.
2. Tímabilið 1. júní 1983 til 1. febrúar 1984 skal framfylgja ströngu verðlagseft-
irliti og skulu verðlagsyfirvöld aðeins heimila brýnustu verðhækkanir.
Almennt fiskverð og launaliður í verðlagsgrundvelli búvöru skulu hækka eins
og laun yfirleitt á þessu tímabili.
3. Fjármálaráðstafanir til verndar lífskjörum fólu meðal annars í sér lækkun
tekjuskatts einstaklinga með hækkun persónuafsláttar og barnabóta vegna
barna yngri en sjö ára, aukningu útgjalda til að jafna húshitunarkostnað og
sérstaka hækkun tekjutryggingar og heimilisuppbótar elli- og örorkulífeyris-
þega og mæðralauna. Heildarkostnaður vegna þessara ráðstafana er talinn
nema rösklega 400 milljónum króna, en í staðinn er ríkisstjórninni heimilað
að lækka útgjöld samkvæmt fjárlögum um 300 milljónir króna. Auk þess
ákvað ríkisstjórnin nokkrum vikum síðar að lækka tolla af ýmsum nauð-
synjum og innflutningsgjald af bílum og fella niður 10% gjald af sölu
ferðagjaldeyris. Pessar ráðstafanir eru taldar kosta ríkissjóð um 100 milljónir
króna á þessu ári, en um tvöfalt hærri fjárhæð á heilu ári.
4. í því skyni að draga úr áhrifum ráðstafana í launamálum á fjárhag heimilanna
var ríkisstjórninni veitt heimild til að ákveða að fresta allt að fjórðungi af
greiðslum afborgana, verðtryggingar og vaxta af verðtryggðum íbúðalánum
og lengja lánstímann að sama skapi. Þessari heimild hefur verið beitt.
5. Með lögunum um ráðstafanir í sjávarútvegsmálum var Olíusjóður fiskiskipa
lagður niður, en hann var settur á stofn með bráðabirgðalögum í september
1982 í því skyni að greiða niður olíukostnað fiskiskipa. Fyrst í stað var
sjóðurinn fjármagnaður með greiðslum úr Tryggingasjóði fiskiskipa og
lántökum, en frá síðustu áramótum með því að leggja sérstakt 4% útflutn-
ingsgjald á sjávarafurðir. Jafnframt var þá 7% olíugjald af fiskverði afnumið.
Samtals svaraði olíuniðurgreiðslan og olíugjaldið á fyrri hluta þessa árs til
17% álags á fiskverð. í staðinn var tekin upp sérstök kostnaðarhlutdeild
útgerðar utan skipta, sem nemur 29% ofan á fiskverð (þar af koma þó 4% til
skipta á bátaflotanum). Þessar ráðstafanir fólu í sér breytingu á hlutaskiptum
útgerðar og sjómanna útgerðinni í hag svo og breytingu á tekjuskiptingu eftir
tegundum fiskiskipa, bátaflotanum í hag, og stafar síðarnefnda breytingin af
niðurfellingu olíuniðurgreiðslna. Auk þess var með þessum lögum tekinn
10% gengismunur af birgðum og ógreiddum útflutningi vegna gengis-
breytingarinnar í maílok. Þessu fé skal verja í þágu sjávarútvegs og sjóða
hans og hefur að mestu runnið til að bæta útgerðinni hluta gengistaps á
erlendum skuldum, en einnig til saltfiskdeildar Verðjöfnunarsjóðs.
Þjóðhagsstofnun hefur leitast við að meta áhrif ofangreindra ráðstafana í
ýmsum atriðum. Þetta mat er miklum erfiðleikum bundið og á það við allt í
senn, áhrif á verðlag, tekjur og kaupmátt, en ekki síst við það hversu fljótt