Studia Islandica - 01.06.1941, Síða 10

8
íslendingar hafa sjálfir ætíð litið upp til Frakka sem öndvegis-
þjóðar í vísindum og listum, enda hafa margir nafnkunnir íslend-
ingar leitað til Frakklands til skemmri eða lengri dvalar til mennt-
unar og andlegs þroska. Ógerlegt er að rekja áhrif franskra bók-
mennta og lista á íslenzka hugsun, því að margar andlegar hreyf-
ingar bæði í listum og stjórnmálum hafa borizt frá Frakklandi til
allra nágrannalanda þeirra og síðan komið hingað og valdið alda-
hvörfum í lífi og þróun þessara þjóða. Einar Benediktsson segir
um París:
„Hvar hefir blikað beittara stál,
hvar betur flutt verið eldheitt mál
en hér, þar sem lýðir með lífi og sál
löndin til valds yfir sjálfum sér herskildi knúðu?“
Af veikum mætti hafa íslendingar reynt að tileinka sér fegurð
og hugsjónir franskra snillinga, eins og þær birtast í ritum þeirra
og listaverkum eða í hljómanna ríki. Eru til þýðíngar á íslenzku úr
einstökum ritum nálægt 100 franskra rithöfunda, en sá galli er á,
að flest þessara rita eru þýdd úr dönsku eða ensku, vegna vanþekk-
ingar íslendinga á franskri tungu.
I riti þessu hefi ég reynt að gera yfirlit um menningarsamband
Frakka og Islendinga á liðnum öldum. Sést af því, að kynni þessara
þjóða hafa aukizt á síðustu áratugum, og hefir frönskunám Islend-
inga farið mjög í vöxt. Tungutak Frakka er svo mjúkt, að einn af
rithöfundum þeirra, Alfred de Musset, hefir sagt, að ósjálfrátt bros
færist um varir franskra kvenna, er þær taki til máls. Stílsnilld
franskra rithöfunda, mýkt og hugkvæmni er með þeim ágætum, að
íslenzkir rithöfundar gætu auðgað vora ágætu tungu með því að
bergja af Mímisbrunni franskrar orðsnilldar. Þegar ragnarökum
þeim, er nú geisa um heim allan, léttir, mun nýtt tímabil hefjast í
sögu mannkyns alls. Vér íslendingar erum þá komnir í þjóðbraut
alheimsviðskipta og hvílir þá sú skylda á oss að hafa náin kynni við
helztu menntaþjóðir heims til þess að fullnægja kröfum íslenzks
þjóðarmetnaðar, er saga vor og menning liðinna alda veita oss rétt
til. Ber oss þá að keppa við aðrar þjóðir um æðstu gæði mannlegs
lífs, en þekkingin ein getur veitt oss brautargengi inn á land fram-
tiðarinnar.
Reykjavík, í desember 1943.
Alexander Jóhannesson.