Studia Islandica - 01.06.1941, Side 96

94
hafa komizt inn í íslenzku úr riddarasögum og lygisögum
þeim, er áður hefir verið frá skýrt. Söguefni þessi urðu
einnig mjög kunn í bókmenntum annarra þjóða, t. d. þýzk-
um og enskum. Sambandið milli hinna norsku og íslenzku
handrita, er fjalla um þessi söguefni, er oft óljóst, og er
greinilegt m. a. af tökuorðum þeim, er koma fyrir í þess-
um handritum og eru af frönskum uppruna, að þau sýna
stundum miðháþýzka, miðlágþýzka eða miðenska orðmynd,
og ber að hafa þetta í huga fyrir þá, sem vilja athuga
þessi tökuorð nánar.
Skal nú reynt að gera yfirlit um þessi tökuorð úr
frönsku, er hafa komizt inn í íslenzku með slíkum og öðr-
um sögum, hafa lifað um skeið á vörum þjóðarinnar, er
unni þeim og notaði til frásagnar og skemmtunar, en hafa
síðar týnzt og horfið, þótt allmörg þeirra hafi varðveitzt
fram á vora daga (með * eru þau orð merkt, er enn má
segja um, að séu kunn í málinu). Með þessum orðum
verða einnig talin þau frönsk tökuorð, er síðar hafa kom-
izt inn í málið, á einn eða annan hátt.
Frönsk tökuorð koma einnig fyrir í íslendingasögum,
eins og t. d. ársalr, asni, bóti, buffeit, kumpánn, kurteiss,
taska, skarlat og mörg fleiri, þótt ýmsar krókaleiðir hafi
farið, sömuleiðis í Konungasögum, t. d. tumiment, burd-
eija, drómundr, galeið, kuggr, og í Fomaldarsögum. 1
EddukvæSum koma fyrir örfá orð, sem eru frönsk að upp-
runa (eins ogfrakka „spjót“ og príiSr, tekið úr engilsaxn.).
Jafnvel í kvæðum fornskálda koma nokkur frönsk orð
fyrir. Sighvatr skáld Þórðarson, er kom til Frakklands,
notar orð eins og klúss og sinjórr og koma þessi orð fyrst
fyrir hjá honum.1)
1) Um tökuorð hjá fornskáldum hefir ritað Finnur Jónsson í
Festskrift til Vilh. Thomsen. Köbenhavn 1894, 204 o. áfr. Sjá að
öðru leyti rit Frank Fischers: Die Lehnwörter des Altwestnordischen.
Berlin 1909 (= Palæstra LXXXV).