Milli mála - 2020, Page 39
Milli mála 12/2020 39
KRISTÍN INGVARSDÓTTIR
10.33112/millimala.12.1
hjá einu af stóru forlögunum? Þegar þýðingin á Sjálfstæðu fólki eftir
Halldór Laxness kom út í Japan tveimur áratugum síðar var
útgefandinn Kodansha, eitt stærsta og öflugasta bókaforlag Japans og
a.m.k. ein af seinni útgáfum á Nonnabókunum kom einmitt út hjá
Kodansha. En misræmið milli frægðar Nonna í Japan og algjört
nafnleysi útgefendanna á fyrstu bókunum vekur óneitanlega upp
spurningar. Fjárhagserfiðleikar jesúítatrúboðsins, sem mátti ekki við
neinu tapi, og vandlega skipulögð kynningarherferðin gefa vís-
bendingar um að ekki hafi verið tilviljun hvernig Jesúítareglan
spilaði úr því trompi sem heimsókn Jóns var. Var kannski ekki áhugi
hjá stóru forlögunum á kristnum bókmenntum um þessar mundir?
Var fjárhagslega hagkvæmara fyrir gestgjafa Jóns að standa sjálfir að
útgáfu bókanna? Var Herder-tengingin í gegnum Eberle kannski svo
augljós að önnur forlög komu ekki til greina eða var of seinlegt að
semja við stóru forlögin? Því miður eru engin svör tiltæk við þessum
spurningum að svo stöddu.
Annað lykilatriði sem hefði getað gefið betri mynd af viðtökum
Nonnabókanna í Japan eru sölutölur, eða jafnvel útlán á almennings-
bókasöfnum, sem voru í miklum vexti. Því miður hefur Nonnasafn
á Íslandi ekki að geyma yfirlit yfir sölu Nonnabókanna á heimsvísu
eða áreiðanlegar tölur um bóksölu í einstökum löndum. Ekki er vitað
hvernig bækurnar seldust í Japan, eða hvort gróði eða tap var á út-
gáfu þeirra. Hitt er víst að vandað var til verka, a.m.k. á þeim árum
sem þessi rannsókn nær yfir. Kápurnar á fyrstu þremur bókunum
voru hannaðar „í stíl“ og í formála eftir Kishibe í fyrstu bókinni sem
kom út er þýðanda sérstaklega hrósað fyrir vönduð vinnubrögð og
frábær gæði japanska textans sem komi hreinleika frumtextans til
skila.71 Tveimur áratugum síðar þýddi Shizuka Yamamuro, sem var
aðalþýðandi á Sjálfstæðu fólki á japönsku,72 Nonnabókina Nonni shōnen
no daikōkai þannig að áfram var hugað að gæðum textans. Önnur
vísbending um góðar viðtökur verkanna er að Nonnabækurnar voru
gefnar út með nokkuð jöfnu millibili yfir lengri tíma. Á Nonna-
sýningunni í Japan árið 2008 voru kynntar 15 bækur með textum
71 Jón Sveinsson, Nonni kyōdai no bōken [Ævintýri Nonnabræðranna], formáli.
72 Sjá heimasíðu Gljúfrasteins, http://gljufrasteinn.is/is/halldor_laxness/thydingar/japanska/.
Yamamuro var mikilvirkur þýðandi og hann þýddi alls fjórar Nonnabækur á japönsku. Eftir hann
liggja fjölmörg skrif um norrænar bókmenntir og þýðingar á verkum helstu höfunda Norðurlanda.