Fræðaþing landbúnaðarins - 03.02.2006, Blaðsíða 404

Ályktanir
Líkleg skýring á því að N-útskolun var áberandi mest við upphaf sýnatöku er sú
jarðvegslífið hafið vaknað úr vetrardvala vel fýrir plöntuvöxt. Við það skolast út
uppsafiiað N áður en plöntur ná að taka það til sín.
N- útskolun og losun reyndist mest og umtalsverð í plægðum byggreitum. Að öllum
líkindum er hægt rekja meiri útskolun og losun til þess að byggreitir eru plægðir sem
eykur virkni örvera til niðurbrots á lífrænum efnum, auk þess sem reiturinn er áborinn.
Mæld N-útskolun var svipuð og í niðurstöðum Bjöm Þorsteinssonar o.fl. (2004) þar sem
athuguð var efnaútskolun frá túnum á Hvanneyri. Þeir mældu að meðaltali 0,03 kg/ha N-
útskolun á dag en niðurstöður þessarar rannsóknar vom 0,02 og 0,04 kg/ha á dag í a og/
reitum. Utskolun frá c reitum var hins vegar töluvert hærri samanborið við niðurstöður
Bjöms Þorsteinssonar o.fl. (2005) eða 0,08 kg/ha á dag (1. tafla).
Mæld N-losun í a og/reitum reyndist svipuð og niðurstöður Friðriks Pálmasonar (2005)
(52-76 kg/ha frá 13. maí - 30. september). Bygg reitir (c reitir) sýndu hins vegar
umtalsverði meiri losun samanborið við niðurstöður Friðriks Pálmasonar (2005) eða 228
kg/ha.
Mesta magn heildar kolefnis og heildar niturs (1. tafla) í byggreitunum sem er einn helsti
orkugjafi örvera og ætti að stuðla að meiri N losun í jarðvegi.
Lífmassi reyndist hár í öllum reitum og töluvert hærri en lífmassi í landbúnaðarjarðvegi
frá Skotlandi sem reyndist undir 200 mg/kg (Paton o.fl. 2005, óbirt gögn). Mældur
lífmassi þessarar rannsóknar var á bilinu 1419-2018 mg/kg sem em sambætilegar tölur og
lífmassaniðurstöður Paton o.fl. 2005 sem gerðar vom á íslenskum jarðvegi. Það er því
brýnt er athuga lífmassa íslensks jarðvegs nánar. Nú þegar eru hafnar mælingar á virkni
ensíma í tilraunareitum þessarar tilraunar sem gæti varpað ljósi á hversu virk starfsemi
lífmassans er. Ef tekið er mið af fyrmefndum niðurstöðum er ekki enn búið að gera grein
fyrir 170 kg/ha af N í a reitum, 395 kg/ha af N frá c reitum og 19 kg/ha af N í/reitum
(N-áborið + N-losun - N útskolun). Gera má ráð fyrir á sá hluti N sem ekki er búið að
gera grein fyrir hafi verið tekið upp af plöntum, losnað setn N2O gróðurhúsalofttegund, sé
kyrrsettur fastefnum jarðvegsins, eða hafið losnað sem uppleyst lífrænt nitur.
Samtímis fyrmefndum mælingum voru gerðar mælingar á N2O flæði úr tilraunareitum en
þær niðurstöður liggja ekki enn fyrir. Einnig liggja niðurstöður mælinga á upptöku
plantna ekki fyrir að svo stöddu. Meðaltalsupptaka niturs í eldri mælingum á Korpu
reyndist vera um 160 kg/ha á túni annars vegar og hins vegar tók bygg upp um 100 kg/ha
í mýri (Friðrík Pálmasson o.fl. 2003). Þá má því gera ráð fyrir annað hvort allverulegri
bindingu niturs í jarðveginum í byggtilraunum eða umtalsverðri losun niturs á formi N^O
út í andrúmsloftið.
Þakkir
Þetta verkefni er sfyrkt að Rannsóknamámsjóði Rannís og Landbúnaðarháskóla Islands.
Brita Berglund fær sérstakar þakkir fyrir aðstoð við sýnatöku sem og að hafa umsjón með
sýnatöku á meðan nemandi stundar rannsóknarstörf við Aberdeen Háskóla.
Bergur Sigfússon fær þakkir fyrir aðstoð við uppsetningu tilrauna og gagnaúrvinnslu. Jón
Guðmundsson og Hlynur Óskarsson fyrir samvinnu við að þróa búnað til N20 mælinga.
402