Þjóðmál - 01.06.2020, Síða 54

52 ÞJÓÐMÁL Sumar 2020
Haldið utan á óvissutímum
Það var einlægur vilji foreldra Ottós að þau
systkinin helguðu krafta sína iðngreinum,
enda tæpast föng til langs bóknáms í fjöl-
mennum systkinahópi. Samt sem áður var
erfitt að komast á samning sem iðnnemi í
miðri heimskreppu og margir um hvert
lærlings pláss. Þegar sumri hallaði 1938 var
Ottó að verða úrkula vonar að komast til náms
þegar tilviljun átti sér stað. Haraldur Júlíusson,
kaupmaður á Sauðárkróki, sá vegavinnuflokki
Ottós fyrir vistum og þar sem Haraldur var
staddur í Reykjavík varð á vegi hans Egill
Guttormsson heildsali, sem þá hafði meðal
annars umboð fyrir þýskar ritvélar og
reiknivélar. Egill sagði honum þá að sér þætti
afleitt að geta ekki sinnt viðgerðaþjónustu
og vildi gjarnan senda ungan mann til Þýska-
lands að læra viðgerðir á skrifstofuvélum.
Haraldi kom þá Ottó undir eins til hugar og
það varð úr að Ottó hélt utan, en fékk þó
áður þýskukennslu í heilar átta klukkustundir
hjá apótekaranum á Króknum. Þegar Ottó var
spurður hvort það hefði ekki verið beygur í
honum að halda út í hinn stóra heim svaraði
hann: „Það getur vel verið, en ungur maður
með markmið yfirstígur slíkt. Menn koma í
heiminn til að iðja, þeir sem ekki koma til að
eyðileggja; nóg framboð er því miður alltaf
af þeim. En móðir mín var mjög kvíðin, því
að stríðshættan á meginlandinu var orðin
augljós á þessum tíma.“6
En þrátt fyrir að Ottó færi utan að tilstuðlan
Egils Guttormssonar kostaði hann nám sitt
sjálfur. Hann hafði nurlað saman fé og utan
hélt hann með aðeins 34 þýsk mörk og safn
frímerkja, sem voru alþjóðlegur gjaldmiðill
í þá daga. Utan sigldi Ottó með Dettifossi til
Hamborgar. Þaðan var haldið með lest suður
til áfangastaðarins, Zella-Mehlis í Thüringen,
og út um glugga lestarinnar blasti
vígbúnaðurinn hvarvetna við. Þegar á áfanga-
stað var komið hóf hann verklegt nám hjá
Mercedes Büro-Maschinen Werke sem fólst
í að skrúfa tæki sundur og saman, gera við
ritvélar, smyrja þær og stilla klukkan átta til
fimm.
Mercedes Büro-Maschinen var eitt stærsta
fyrirtæki sinnar tegundar í heiminum á þeim
tíma. Það framleiddi ritvélar, reiknivélar og
bókhaldsvélar og rak viðgerðarþjónustu. Í
Zella-Mehlis var aldalöng hefð fyrir úra- og
klukkusmíði. Þar var því til staðar ákjósan-
legur starfskraftur í fíngert handverk og
Ottó hreifst af þýskri nákvæmni og reglusemi.
Hann lauk ströngu náminu með sóma vorið
1939 og hélt heim á leið. Íslendingar höfðu
þar með eignast sinn fyrsta skrifstofu-
vélatæknimann.
Heim kominn hélt Ottó á síld norður í landi en
fór aftur suður til Reykjavíkur eftir vertíðina.
Þar hitti hann að máli Egil Guttormsson, sem
fól honum að yfirfara ritvélar og skrifstofu-
vélar Verslunarskólans og var ekki vanþörf á.
Og þar sem Ottó vann að þessu verki rann
upp fyrir honum að hann var lítt kunnugur
ýmsum gerðum ritvéla og þurfti nauðsyn-
lega að auka þekkingu sína. Til að bæta úr
því ákvað Ottó að fara aftur utan, þvert á vilja
ættingja sinna og vina sem töldu hann ekki
með réttu ráði í ljósi hernaðarframvindunnar
á meginlandinu. En eins og Ottó orðaði það
sjálfur: „... ég sat við minn keip, þetta var jú
mitt líf.“
Ottó hélt til Kaupmannahafnar og fékk
fljótlega vinnu í sínu fagi og í Höfn var hann
enn að morgni 9. apríl 1940 þegar hann
vaknaði við ærandi flugvéladyn yfir borginni.
Danmörk hafði verið hernumin. Með stríðinu
jókst þörf fyrir hvers kyns vinnuafl í Þýskalandi
gríðarlega og úr varð að Ottó komst aftur á
samning hjá fyrri vinnuveitanda sínum,
Mercedes Büro-Maschinen Werke, en nú í
Erfurt. Á stríðsárunum varð Ottó fullnuma í
skriftvélavirkjun, sem Þjóðverjar kalla Fein-
mekanik.
Ottó var falið að annast viðgerðir skriftvéla
vítt og breitt um Þýskaland og hann var því á
stöðugu ferðalagi næstu árin. Síðla árs 1941
var hann fluttur til í starfi og var þar með
staðsettur í Dresden, þar sem hann var gerður
að verkstjóra yfir verkstæðum fyrirtækisins í
þremur borgum.