Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2013, Blaðsíða 141

Agústa Ósk Jónsdóttir
Svava Jónsdóttir frá Hrærekslæk
að skal játað að mér þótti það nokkur
vandi á höndum er ég var beðin að
skrifa æviþátt um hálfsystur mína
Svövu. Hún var mjög margbrotinn persónu-
leiki, ekki gott að vita hvað skal segja og hvað
ekki um manneskju sem hefur verið manni svo
náin sem hún var mér. Eg hef valið að þá leið
að greina frá helstu æviatriðum og sjá síðan til
hvað vill koma upp í hugann og fylgja með.
Svava Jónsdóttir var fædd þann 13. júní
1915, dóttir Jóns Armannssonar bónda á
Hrærekslæk í Hróarstungu. Móðir hennar hét
Sigurrós Eyjólfsdóttir og var vinnukona hjá
Jóni og fyrri konu hans Margréti Snorradóttur.
Jón og Margrét eignuðust ekki böm saman.
Þau ólu Svövu upp og kallaði hún Margréti
ýmist „mömmu“ eða „fóstru“ er hún minntist
hennar og mér virðist hafa verið mjög kært
með þeim. Vel má vera að Margrét hafi ekki
verið ánægð með tilkomu Svövu í heiminn,
en henni fórst þó að öllu leyti vel við hana.
Svava þekkti sína réttu móður Rósu, en
svo var hún oftast nefnd. Rósa giftist Bimi
Sigurðssyni og bjuggu þau á Tjamarlandi
í Hjaltastaðaþinghá og áttu þau eina dóttur
sem hét Sólveig María. Svava fór stundum
í kynnisferðir til Rósu og var hjá henni tvo
til þrjá daga.
Svava naut ekki lengi umhyggju Margrétar
fóstm sinnar, hún lést eftir langvarandi veik-
indi árið 1922 þegar Svava var á sjöunda ári.
Eftir lát Margrétar hugsaði Jón sér að hætta
búskap á Hrærekslæk og leita aftur til heima-
haga sinna á Borgarfirði eystri. Þá bjuggu á
Borg í Njarðvík Anna Jakobína systir Jóns
og maður hennar Bóas S. Eydal. Var Svava
talsvert hjá þeim á næstu árum og einnig á
Snotrunesi hjá Halldóri bróður Jóns og hans
fjölskyldu.
Mun þar oft hafa verið kátt í koti, mikið
farið með ljóð og sögur, sungið og kveðist á.
Þaðan mun komin grunnurinn að þeim fimum
af sögum, kvæðum og þulum sem Svava kunni
og hafði alla ævi unun af að flytja. Hún var
mjög næm og minnug og fljót að læra allt
slíkt. Hún var sérlega bamgóð og hændi einatt
böm að sér með sögum og þulum og nutu þess
óteljandi böm og unglingar á langri lífsleið.
Enn í dag hitti ég fólk sem minnist Svövu
sérstaklega fyrir vísumar og sögurnar. Jón
faðir okkar hafði sem áður segir hugsað sér
að hætta búskap og dvaldi ekki á Hræreks-
læk árið 1923. Vorið 1924 seldi hannjörðina
Oddi Hallssyni. Oddur var einhleypur og
réði hann til sín hjónin Pétur Rustikusson og
Hallfríði Björnsdóttur. Nú fer svo að örlögin
139