Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2013, Síða 85

Gunnlaugsbani - draumur
Dularfullur dauðdagi
Ungur maður finnst dauður og limlestur á Hrafnkelsdal
Desember 1749
Austan af Jökuldal berast fregnir um voveifílegan atburð, er gerðist nú rétt fyrir
jólin. Ungur röskur maður, er gætti sauða frá Eiríksstöum á Jökuldal, fannst
örendur og illa leikinn á Hrafnkelsdal, og sást traðk rnikið í snjónum á tveimur
stöðum og ókennileg, blóði drifín slóð til fjalls austan dalsins.
Það er alþýðutrú, að á Hrafnkelsdal búi óvættur, og ætla því margir, að hún hafí
grandað manninum, og færa þar einkum til hina ókennilegu slóð, sem þannig er lýst,
að hún hafí verið eftir ferfætt kvikindi með hrosshóf á afturfótum og kló fram úr, en
því líkast sem á framfótunum hafí verið álftaklær. Aðrir eru þó þeir, sem hyggja, að
hér hafí morð verið framið.
í sauðaleit á Hrafnkelsdal
Maður sá sem dauður fannst, hét Gunnlaugur Árnason, bóndason frá Brú. Var honum
heitin ung bóndadóttir á Eiríksstöðum, Solveig Þorkelsdóttir. Lét Þorkell sauði ganga
á Hrafnkelsdal, er nú hefur öldum saman verið eyði, og fékk Gunnlaug festarmann
dóttur sinnar, til þess að gæta þeirra. Rétt fýrir jólin fór Gunnlaugar að heiman til þess
að huga að sauðunum og ætlaði að ná aftur heim að kvöldi. Það varð þó ekki, og hinn
næsta dag, er hans var leitað, fannst lík hans skammt þaðan, er Skænudalsá fellur af
vesturfjalli í Hrafnkelu, sem rennur eftir dalnum miðjum.
Líkið hroðalega limlest
Sagt er að lík Gunnlaugs hafí verið hroðalega leikið. Það lá á grúfu á berum maganum,
því að buxnaskálmarnar höfðu verið dregnar af öðrum fætinum og föt rifín að framan.
Báðir handleggir voru úr liði gegnir um axlir og marblettur um ökla. Blotnað hafði hann
einnig upp fyrir hné. Þess þóttu sýnileg merki á tveimur stöðum við ámar, að barist
hefði verið upp á líf og dauða, auk þess að slóð sú, er til ijalls lá vitaði um það að þar
hefðu fleiri verið en Gunnlaugur. Af blóðdreíjum í henni varð og ráðið, að ekki hefði
sá verið með öllu ósár er þar fór. Getum er að því leitt, að maður sem lagt hefur hug á
Solveigu, unnustu Gunnlaugs, hafí fengið illvirkja til að vinna á honum.
A þessa leið erþessum atburði lýst í bókinni Öldin átjánda 1701-1760. Heimilda er ekki getið
en íformála höfundar, Jóns Helgasonar ritstjóra, kemur fram að hann hafi við samningu
bókarinnar stuðst við bækur og ritgerðir annarra höfunda, annála, prentaða og óprentaða,
lögþingsbækur og dómabækur, bréfabœkur biskupa og amtmanna og margvísleg skjöl og
handrit í söfnum. Þó ótrúlegt sé virðist þetta dauðsfall aldrei hafa verið rannsakað sem
sakamál þó grunsemdir um hrottalegt morð hafi verðið til staðar þegar í upphafi.
Ritstj.
83