Úrval - 01.09.1970, Page 118

116
ÚRVAL
son frá Virginíu fengið þetta hlut-
verk í hendur.
Jefferson beitti þeirri samninga-
lipurð og sáttfýsi, sem gerði hann að
miklum stjórnmálamanni, og sýndi
hinum nefndarmönnunum uppkast-
ið að Sjálfstæðisyfirlýsingunni.
Franklin bar fram tillögu um nokkr-
ar minni háttar breytingar. Ef til
vill hefur hin þýðingarmesta þeirra
verið, að í stað þessarar setningar
Jefferson: „Við álítum þetta vera
heilagar og óvefengjanlegar stað-
reyndir“, hafði Franklin stungið
upp á því, að koma skyldi: „Við
álítum þetta vera sjálfsagðar stað-
reyndir“.
Franklin hófst handa við þing-
störfin af endurnýjuðum krafti, eft-
ir að Sjálfstæðisyfirlýsingin hafði
verið birt og sjálfstæði nýlendnanna
lýst yfir. Hann var önnum kafinn
við störf sín hina röku og heitu daga
júlí- og ágústmánaðar. Hann hvatti
stöðugt þingmennina til þess að
hugsa málin af gaumgæfni, er þeir
sköpuðu þjóð, þannig að þeir sköp-
uðu þjóð, er fengi staðizt. En á eftir
sjálfstæðissigrinum fylgdi næstum
algert öngþveiti vegna skorts á ein-
ingu milli hinna ýmsu nýlendna.
Eftir fimm vikna umræður hafði
Meginlandsþingið ekki getað kom-
ið sér saman um neinar ráðstafanir,
hvað snerti skatta og gjöld, þing-
fulltrúaval eða framkvæmdarvald.
Þá bárust skyndilega ógnvekjandi
fréttir frá vígstöðvunum. Þ. 27. ágúst
unnu Bretar stórsigur á her Wash-
ington á Lönguey, og tókst hernum
með mestu naumindum að flýja til
Manhattan að næturlagi. Og tæpum
mánuði síðar flúðu Ameríkumenn
sem fætur toguðu undan brezku her-
mönnunum við Kipsflóa. Segja
mátti, að þeir hefðu skilið Washing-
ton sem sagt aleinan eftir á víg-
vellinum. Hann var sem þrumu lost-
inn yfir þessum ósköpum.
Það var augsýnilegt, að Ameríka
þarfnaðist hjálpar, mikillar hjálpar.
Þingið samþykkti með mikilli leynd
að senda nokkra fulltrúa til Frakk-
lands. Og við fyrstu tilraun til at-
kvæðagreiðslu var sá Ameríkumað-
ur einróma valinn, sem líklegastur
var til þess að geta haft áhrif á
Gamla heiminn, þ.e. Ben Franklin.
Þessi ákvörðun kom illa við
Franklin. Hún þýddi, að hann yrði
að leggja upp í ferð yfir Atlants-
hafið að vetrarlagi, en slík ferð gat
orðið dauðadómur yfir manni á hans
aldri. Hann vissi einnig, að tæki
brezkt herskip hann til fanga, gat
hann búizt við dauðadaga landráða-
manns, dinglandi í kaðalspotta. En
hollusta Franklins við málstað
Ameríku var alger. Að atkvæða-
greiðslunni lokinni sneri hann sér
að dr. Benjamín Rush, sem sat við
hlið honum.
„Eg er gamall og einskisnýtur,"
sagði Franklin. „En ég segi nú það
sama og kaupmennirnir segja um
taubútana sína: „Ég er ekki annað
en úrgangsstubbur, og þið getið
fengið mig fyrir það, sem ykkur
sjálfum sýnist. Ættjörð mín getur
gefið mér hverjar þær fyrirskipan-
ir, sem henni sýnist.“
Nokkrum dögum fyrir brottför
sína veðsetti Franklin eignir sínar í
Fíladelfía og útvegaði gegn veði
þessu eins stór lán og frekast var
unnt, þ.e um 4000 pund. Og fé þetta