Úrval - 01.09.1970, Page 119

MAÐURINN SEM ÓGNAÐI ELDINGUNNl
117
lánaði hann svo ameríska þinginu í
þeirri von, að aðrir mundu gera slíkt
hið sama. Svo sigldi hann af stað til
Evrópu á skútunni „Reprisal“
(Hefndinni) þ. 27. október árið 1776.
STJÓRNMÁLALEGUR SIGUR
Helzta viðfangsefni Franklins í
þessari sendiför til Evrópu var að
koma á bandalagi við Frakkland.
Og hann vann að þessu í rúmt ár
án nokkurs árangurs. Frakkland
vildi ekki láta draga sig inn í von-
lausa styrjöld við England, enda
voru það eingöngu slæmar fréttir,
sem bárust frá amerísku vígstöðv-
unum eftir komu Franklins til Ev-
rópu. Haustið 1777 bárust svo ógn-
vekjandi fréttir til Evrópu: William
Howe hershöfðingi hafði tekið Fíla-
delfíu.
Þ. 4. desember hitti Franklin þá
Silas Deane og Arthur Lee, hina tvo
meðlimi amerísku sendinefndarinn-
ar í Frakklandi. Orðrómur hafði
borizt um það til Parísar, að með
nýkomnu amerísku skipi hefði kom-
ið sendiboði með opinberar orðsend-
ingar til nefndarmannanna þriggia.
Þeir ræddu nýjustu fréttir frá Ame-
riku, meðan þeir biðu sendiboðans
í íbúð Franklins í Passy. Þeir héldu
ser dauðahaldi eins og drukknandi
menn, í síðasta hálmstráið, þ.e. að
sagan um töku Fíladelfíu væri að-
eins uppspuni frá Bretum.
Franklin þaut út, strax og hann
heyrði í vagnhjólum úti í húsagarð-
inum. Hann spurði æstri röddu:
„Herra, hefur Fíladelfía verið tek-
in?“, áður en sendiboðanum gafst
tóm til þess að kynna sig. Hann var
Jonathan Austin, ritari Herráðs
Massachusetts. ,,Já, herra,“ svaraði
Austin. Franklin stundi við og sneri
sér undan. Svo bætti Austin við:
„En, herra, ég hef enn meiri fréttir
að færa yður. Brezki hershöfðing-
inn Burgoyne og allur her hans hef-
ur verið tekinn til fanga!“
Franklin togaði Austin með sér
inn í húsið. Hann þreif orðsending-
arnar upp úr bréfapokum hans með
titrandi höndum. Stórsókn Breta
hafði verið stöðvuð og brotin á bak
aftur við Saratoga! Franklin og
starfsbræður hans tóku strax að út-
búa orðsendingar, þar sem skýrt var
frá fréttum þessum. Þýðingarmesta
orðsendingin var send til franska
utanríkisráðherrans, de Vergennes
greifa í Versölum.
Greifinn sendi Franklin heilla-
óskir sínar og iýsti því jafnvel yfir,
að hann áliti, að nú væri kominn
tími til þess að koma aftur fram með
uppástunguna um bandalag Frakk-
lands og Ameríku. En þegar Frank-
lin hafði gert slíkt, tilkynnti Ver-
gennes honum það ósköp rólega, að
Frakkland gæti ekkert aðhafzt án
samþykkis Spánar, þar eð Spánar-
konungur væri náskyldur Lúðvíki
16. Hann sagði, að „fjölskyldusamn-
ingur“ þeirra bannaði þeim að ganga
í bandalög án gagnkvæms samþykk-
is ríkja þeirra. Og nokkrum vikum
síðar komst Franklin að bví, að
Spánn vildi ékki beriast fyrir siálf-
stæði Ameríku.
Nú heyrðist ekkert framar frá
Vergennes greifa. Franklin ákvað að
hætta á örvæntingarfullt stjórn-
kænskubragð. Paul Wentworth, yf-
irmaður ensku leyniþjónustunnar í
Frakklandi, hafði verið að reyna að