Skírnir - 01.04.1906, Blaðsíða 48

144
Smáþjóð—stórþjóð.
Skírnir.
Hún virðist einkum tvenns konar. Annarsvegur er hún
háð á vættvangi landsins sjálfs, hinsvegar á heimsmark-
aðinum.
Auðugar og framtakssamar þjóðir, sem ekki þurfa á
öllu fjármagni sínu að halda heima fyrir, reyna að gjöra
sér það arðberandi með því að beita því á auðuppsprettur
annara landa, sem starfsfé hafa minna. Þær vita eins
vel og Filippus Makedóníukonungur, að engin borg er
óvinnandi, ef asni klyfjaður gulli kemst þar inn um
borgarhliðin. Þess vegna verður hver þjóð, sem útlent
starfsfé notar, vel að gæta þess, að umráð fjárins dragist
ekki úr höndum sjálfrar hennar. Hún á að beita hinum
útlenda Mammoni fyrir sig líkt og séra Sæmundur fróði
Kölska, er hann kepti um Oddann, þeysa á honum, þuri’-
um klæðum, beint til brauðsins, en veifa þó dáðumhróðug
saltara sjálfstæðisins yfir höfði honum.
Annað dæmi samkepni þjóðar heima fyrir við erlend-
ar þjóðir eru fiskiveiðarnar við ísland. Sú auðsuppspretta
stendur öllum þjóðum opin, undir eins og kemur út fyrir
landhelgi. Auðsætt er, að sá ber þar mestan hlut frá
borði sem rekur fiskiveiðarnar á hagkvæmastan hátt,
notar bezt veiðarfæri og veiðiaðferðir, hefir ötulasta sjó-
menn og bezt vit á og leikni í öllu sem að fiskiveiðum
lýtur. Undir eins og landsmenn skilja þetta til fulls og
breyta eftir því, fer samkepnin að verða erlendu þjóðun-
um örðugri, því landsmenn hafa auk landhelgisvæðisins
þau hlunnindi fram yfir útlendingana, að fiskimiðin eru
nær þeim og landið heimilt til hagnýtingar afians.
Þá er samkepnin á heimsmarkaðinum. Hver þjóð
verður að fá mikið af nauðsynjum sínum frá öðrum þjóð-
um; fyrir þær verður hún að greiða jafngildi þeirra í
þeim afurðum lands síns, sem hún má án vera og aðrar
þjóðir vanhagar um. A heimsmarkaðinum verða vörur
hennar að keppa við sams konar vörur, er aðrar þjóðir
hafa fram að bjóða. í þeirri samkepni ber auðvitað sú
þjóðin hlutfallslega mestan arð úr býtum, sem með tiltölu-
lega minstum kostnaði framleiðir og hefir á boðstólum