Skírnir - 01.04.1906, Blaðsíða 70
166
Verzlunarjöfnuður.
Skirnir.
það kaupir þannig alt af meira en það selur? Sumir
segja, að þetta sé landinu til tjóns og ráða til hófs. Aðrir
halda því fram, að þetta sé einmitt merki framfara og
blómgunar. Þó er hvorugt óyggjandi. Þótt maður kaupi
hús, er hann ekki af því fátækari en hann áður var.
Hann hefir að eins fengið einn verðmætan hlut í skiftum
fyrir annan. Kaupi maður skip nokkur eða vinnuvélar,
þá hefir hann eignast gróðameðal, og græðir ef til vill
meira en hann hefir greitt. Verji land því miklu fé til
að kaupa óurmin efni, tilbúnar vörur, svo sem vélar o. s.
frv., þá á það að vísu minni peninga, en aftur á móti
hefir framleiðslu- og gróða-afl þess að öllum líkindum
vaxið. Þótt öllum þessum ógrynnum af innfluttum vist-
um sé eytt, þá verða þau að líkamlegu og andlegu afli,
sem gerir þjóðina færa um að afla sér auðs í annari mynd.
Sé aftur á móti ekki unt að hafa þau not innfluttu
varanna, sem búist var við, og þær reynast ekki hæfar
til að framleiða nóg eða gefa góðan arð, eða þær gefa ef
til vill engan arð, þá leiðir af því tjón og afturför lands-
ins, Svo fer t. d. ef fjöldi af vinnuvélum verður ekki
meira virði en hvert annað járnrusl, af því ný uppgötvan
er komin á kreik, eða ef öflug erlend samkepni lamar
fyrirtæki, sem notað hefir mikið efni frá útlöndum. Eins
fer, ef þjóðin liflr yfir efni fram, heldur sig vel, en vinn-
ur ekki að sama skapi, eyðir meira en hún framleiðir og
skapar, eins og efnahag kaupmannsins hnignar, ef hann
eyðir vöruforða sínum án þess að fá neitt fyrir hann, og
því heldur, ef hann hefir keypt hann fyrir lánsfé.
En til innflutnings á einhverju verður óhjákvæmilega
að svara útflutningur á einhverju öðru, annaðhvort vör-
um, peningum, verðbréfum, vinnu, greiða eða því um líku.
Til þess að sjá hvernig alt jafnar sig, verðum vér að
ganga feti lengra og líta á öll hin önnur viðskiftin þjóða
á milli. Um þau eru engar áreiðanlegar hagskýrslur íil;
ekki er unt að ganga úr skugga urn yfirgrip þeirra og
arð; þess vegna má kalla þau einu nafni »hin ósýnilegu
viðskifti« (invisible exports and imports, eins og Englend-