Skírnir - 01.04.1906, Blaðsíða 65

Skírnir.
Gróörarsaga hraunanna á íslandi.
161
Gígurinn, sem Búðahraun heíir runnið úr, er í miðju
hrauninu og heitir Búðaklettur; þar er og hinn nafnkunni
Búðahellir.
Að fornu er oss mjög lítið kunnugt um Búðahraun,
og eigi er þess getið að öðru í sögum vorum, að því er
mér er kunnugt, en að höfnin var kend við það og köll-
uð Hraunhöfn. Líklegt má telja, að hið núverandi nafn
staíi frá búðum, er reistar haíi verið við höínina, enda
var þar kaupstefna í fornöld, eins og lesa má i Eyrbyggju.
Hinn fyrsti, er fræðir oss um gróðurinn í Búðahrauni,
er vor nafnfrægi landi Eggert Olafsson. Hann
rannsakaði hraunið 1757 og ritar um það í hinni alkunnu
ferðabók sinni. Lýsing hans á gróðri hraunsins er stutt,
en þó sést á henni, að þar hefir verið kjarr, eins og fyr
er ritað, og lynggróður og jurtastóð í glufum og hraun-
bollum. Þorvaldur Thoroddsen rannsakaði hraunið
1890 og skýrir frá því yfirleitt frá jarðfræðislegu sjónar-
miði, en þó er bersýnilegt af lýsingu hans, að hann hefir
haft vakandi auga á hinum merkilega gróðri hraunsins.
Árið 1897 ferðaðist eg um Snæfellsness- og Dalasýslu til
gróðrarrannsókna og athugaði þá ítarlega gróðurinn i
Búðahrauni, eins og fyr er getið.
Þá snúum vér oss að gróðri Búðahrauns, og tökum
gróðrarstigin í eðlilegri röð. Þá er fyrst að geta þess, að
á hinum efstu nibbum og hraunsnösum er gróður, sem í
öllum aðalatriðum svarar til hins fyrsta gróðrarstigs, sem
lýst er hér á undan. Er sá gróður yfirleitt samsettur af
fléttutegundum og smáum mosaþúfum. Á einstaka stað í
hraunsösunum hefir þó safnast svo mikið jarðryk í smá-
holurnar, að einstaka blómsturplanta, t. a. m. fjalladúnurt,
hefir náð að festa þar rætur. Víða gefur gróður þessi
klettunum einkennilegan blæ, því að gráar, gular og
grænar fiéttur vaxa þar á ruglingi innan um breytilegar
smáþúfur af mosategundum. Þannig er gróðurinn á hin-
um hæstu hraunklettum. Nokkru lægra kemur mosa-
þemban, sem fyr var talað um, er leggur sig yfir hraunið
•eins og dúnþak. Jafnvel í gjánum má sjá mosahengjur
11