Skírnir - 01.04.1906, Blaðsíða 9

Skirnir.
Japan.
105
til að leyfa útlendingum frjálsa verzlun og viðskifti við
landið. Þeir neyddust og að gjöra svipaða samninga við
Norðurálfuríkin og flest önnur Asíulönd, en þeir eru á
margan hátt þeim í vil og særandi fyrir Austurlandabúa.
Meðal annars skyldi ekki dæma útlenda eftir landslögum
þar, heldur áttu þeir sjálfir að dæma í eigin málum, og
margt var eftir þessu.
Allir þessir viðburðir fengu mjög á hugi manna og
þótti öllum einsýnt að landið og frelsi þess væri í hers-
höndum, ef ekki væri að gjört.
Um þessar mundir var stjórnarfar í landinu mjög á
reiki og hafði svo verið um langan aldur. Að visu var
þar að nafninu algjört einveldi og keisari yflr landinu, en
valdið hafði dregist úr höndum hans og til fjölda höfð-
ingja út urn land alt, sem að nafninu lutu eins konar
undirkeisara, en liann mátti telja stjórnanda landsins.
Eflaust fundu vitrustu menn Japana, að þessi sundrung
valdsins og óregla á öllu stjórnarfari veikti stórum mót-
stöðuafl þeirra gegn erlendum yfirráðum og yfirgangi, en
annars lágu og margar aðrar ástæður til þess, að fyrsta
sporið sem stigið var varð stjórnarbreyting í landinu (1868).
Við hana fekk keisarinn öll völd í hendur, sem honum
og báru að fornum landslögum. Kraftarnir sem áður voru
sundraðir söfnuðust nú í eina heild, stjórnin sem áður var
veik og getulítil varð sterk og átti mikið undir sér. Þetta
var eflaust skilyrði fyrir öllum verulegum framförum eins
og á stóð, en lítt mundi það þó hafa stoðað, ef þjóðin
liefði ekki borið gæfu til þess að fá völdin í hendnr mikil-
menni, sem vel kunni með þau að fara. En að þessu
leyti voru Japanar hamingjunnar óskabörn. Keisarinn,
Mutsu Hito, sem þeir fengu öll völdin í hendur, var að
vísu ekki gamall og reyndur, að eins 17 ára, en hann
reyndist hinn mesti spekingur í því að stjórna þjóð sinni
og velja sér til aðstoðar hvern manninn öðrum betri.
Föðurlandsást Japana og ósérplægni kom snemma í
ljós. Fjöldi höfðingjanna studdu keisarann til valda og
fengu honum öll völd sín og yfirráð í hendur af fúsum