Skírnir - 01.04.1906, Blaðsíða 49

Skírnir.
Smáþjóð—stórþjóð.
145
vörur af þeirri tegund, gnótt og gæðum, sem eftirspurnin
heimtar á hverjum stað og tíma.
En hverjir kunna að fara með útlent fé svo að þeir
verði ekki þrælar þess? Hverjir kunna að nota auðsupp-
sprettur lands síns sjálfir svo vel, að aðrar þjóðir verði
þar frá að hverfa? Hverjir kunna með minstum kostnaði
að skapa úr afurðum lands og sjávar þá hluti er girni-
legastir eru á markaðinum og hverjir eru skarpskygnastir
að sjá sér leik á borði heimsmarkaðarins, gizka rétt á
eðli og megin eftirspurnarinnar á hverjum stað og tíma
ogfljótastir að fullnægja lienni? Hverjir skapa nýjar þarflr,
sem þeir eru sjálfir hæfastir til að fullnægja? Eru það
sofandi menn, fávísir menn og fákunnandi, framtakslausir
og samtakalausir menn, hugdeigir menn og þreklausir,
■eigingjarnir menn og skammsýnir? Nei, nei. Það eru
vakandi menn, vitrir menn og leiknir í öllum listum,
framtaksmenn og samtaksmenn, hugmenn og þrekmenn,
ósíngjarnir menn og framsýnir. Slíkir menn skulu jarð-
ríkið erfa. Þeirra er framtiðin. Þegar að er gáð, þá er
styrkur hverrar þjóðar, inn á við og út á við, andans afl
hennar, því að á andlegum framförum hvíla allar
framfarir þjóðarinnar, hverju nafni sem nefnast.
Undarlegt er það, hve tregt mönnum gengur að skilja
þetta, og þó er það deginum ljósara. Lítum t. d. á aðal-
einkenni menningarinnar og grundvöll hennar: — notkun
verkfæra og véla, en til hennar á að miklu leyti
verkaskiftingin og samvinnan rót sína að rekja.
Fátt greinir manninn betur frá dýrunum en þetta,
að hann notar verkfæri. En hvernig eru verkfærin til
orðin? Hin einföldustu þeirra hefir maðui’inn fundið í
náttúrunni, steinflísar, steinvölur, lurkar, fyrstu vopnin,
vóru fengin í smiðju náttúrunnur sjálfrar. En beri menn
saman vopn og vélar núthnans við þessi vopn og verk-
færi, þá sést, hvað mannsandinn hefir skapað. öll verk-
færi og öll verk sem með þeim eru unnin hafa fyrst
orðið til í sálum mannanna, áður enfþau urðu sýnileg og
áþreifanleg. Þar sem náttúran byrjaði, tók_hið skapandi
10