Skírnir - 01.04.1906, Blaðsíða 79

Ritdómar.
Skirnir.
175.
Þessir leikar og æfingar tíðkast bæði við hirðir konunga og höfð-
ingja og eins heima í sveitunum. Jafnvel á vikingaferðum, þar
sem lagt er að landi á kvöldin, uota menn svo að segja hverja
tómstund til slíkra leika, og í umsát um borgir eða virki á milli
hríðanna. Þar á ofan voru leikar þessir þjóðlegar skemtanir, sem
hafðar voru um hónd við flest eða öll opinber tækifæri, t. d.
þingsamkomur, veizlur og mannfundi, og oft þess á milli. Tóku
menn af kappi þátt í þeim alt fram á elliár. Um sextugt var
Skallagrímur að leik með ungum mönnum, og svo mætti fleiri
dæmi telja. Leikar og líkamsæfingar voru eigi aðeins uppáhalds-
skemtun fornmanna, heldur miklu fremur lífsnauðsyn
fyrir þá. —
Síðari þáttur ritsins er um íþróttir og leika. Tekur
höf. þar allar þær líkamsíþróttir, er getið er í fornritunum, og
lýsir þeim um leið eftir því sem næst verður komist. Iþróttirnar
eru þessar: Vopnaburður (skylming, bogaskot, spjótkast og
steinkast), veiðar, sund, skeið, fótskrita, að renna
á ísleggjum og skíðum, hlaup, að stikla (Balance-
gang), brat.tgengni, fangbrögð og glímur, knatt-
leikar og aflraunir (skinnleikur, reipdráttur o. fl.)
Hér verður nú rúmsins vegna að fara fljótt yfir sögu og
minnast aðeins lauslega á hinar helztu og algengustu íþróttir.
Yiljum vér þar til nefna vopnaburö, sund, glímur og
knattleika, og hefir höf. bent á ýms einkenni við þessar
íþróttir fornmanna, er mörgum lesendum fornritanna ef til vill hefir
yfir sést.
í kaflanum um vopnaburð telur höf. fyrst helztu vopn, er
tíðkuðust í fornöld, og 1/sir þeim nokkuð nánar. Munu flestir
kannast við þau úr fornsögunum. Hlífarnar eða hlífðarvopnin
voru þrenns konar: H j á 1 m r (stálhúfa), s k j ö 1 d r (targa) og
brynja, er þó eigi tíðkaðist nema hjá meiri háttar mönnum.
Onuur vopn voru helzt sverð (sax), öx (handöx, breiðöx,
skeggöx, og sérstök afbrigði: bryntröll), s p j ó t (snærisspjót, högg-
spjót, og afbrigði eins og t. d. atgeirr, kesja, brynþvari) og bogi
(handbogi, — síðar lásbogi). Eftir eðli og notkun var vopnunum
skift í þrjá aöalflokka : höggvopn, lagvopn og skotvopn.
Þó er eigi unt að gera sk/ran greinarmun á þessum flokkum.
Sverðið er t. d. notaö eftir atvikum bæði sem höggvopn og lagvopn,
spjótið bæði sem lagvopn og skotvopn o. s. frv. AS læra að beita
vopnunum sem fimlegast, var að hkindum sú íþrótt, er einna.