Morgunblaðið - 28.03.1991, Síða 20

20
MOftGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MARZ 1991
prests og að öðrum ólöstuðum
studdi Einar Benediktsson, þáver-
andi sendiherra í London, hug-
myndina. Eins og gefur að skilja
lenti mikið af vinnunni í sambandi
við sjúklingana á starfsfólki sendi-
ráðsins sem vegna mannfæðar var
engan veginn í stakk búið að veita
fólkinu viðeigandi þjónustu.
Ýmsar hugmyndir voru uppi,
m.a. að senda íslenskan lækni,
hjúkrunarfræðing eða sálfræðing
til starfa, en að lokum var ákveðið
að senda íslenskan prest til borgar-
innar, Leitað var til séra Jóns A.
Baldvinssonar, en hann hafði ein-
mitt stundað framhaldsnám á
árunum 1978-79 í Edinborg í sáiu-
hjálp sjúklinga. Eftir að hafa ráð-
fært sig við ijölskyldu sína lét Jón
slag standa og tók við starfinu.
Reyndar munaði litlu að ferðin
færi út um þúfur því þegar prestur-
inn var búinn að koma öllu sínu
dóti í skip og var mættur suður
til Reykjavíkur tilbúinn í flugið
kom babb í bátinn — gleymst hafði
að gera ráð fyrir því hver ætti að
borga brúsann! Eftir að klerkur
hafði dvalist um vikutíma í höfuð-
borginni gengu góðir menn í málið
og það leyst farsællega. Þess má
svo geta hér að séra Jón, var
sæmdur Fálkaorðunni um síðustu
áramót fyrir störf sín í þágu ís-
lensku sjúklinganna í London.
III. ... ... I I III — .
Mjög gefandi starf
Rœtl vid Jón A. Baldvinsson sendiráösprest i London
Á heimili séra Jóns og konu hans, Margrétar Sigtryggsdóttur, er haldið var upp á þriggja ára afmæli
Vel heppnaðrar hjarta- og lungnaaðgerðar á Halldóri Halldórssyni, fyrsta íslenska hjarta- og lungnaþeg-
ans. Séra Jón afhendir Halldóri smágjöf; lítið hjarta.
Ahveiju ári þurfmtugir ís-
lendinga að Teita sér
læknishjálpar út fyrir
landssteinana. í mörg
ár var Kaupmannahöfn
algengasti viðkomu-
staðurinn en hin síðari
ár tók London við og
þegar mest var fóru þangað hátt
í 300 manns á ári hveiju. Einkum
voru þetta hjartasjúklingar en eftir
að slíkar aðgerðir voru hafnar á
íslandi hefur að vonum dregið úr
fjölda sjúklinga sem sendir eru til
Bretaveldis.
Samt sem áður þurftu 86 sjúkl-
ingar að leita sér lækninga í Eng-
landi í fyrra, en þar með er ekki
talinn sá fjöldi sem fór í glasfijóvg-
unaraðgerð. Biðin er mun styttri í
Englandi eftir hjartaaðgerð þannig
að sumir kjósa að fara þangað í
stað þess að bíða 5-6 mánuði eftir
aðgerð heima á íslandi. Einnig eru
flóknari hjartaaðgerðir fram-
kvæmdar erlendis, og svo fer tölu-
verður fjöldi sjúklinga í augnað-
gerðir, mergskiptaaðgerðir og að-
gerðir vegna lifrarsjúkdóma til
Englands.
Þær aðgerðir sem mest hefur
verið minnst á í íslenskum fjölmiðl-
um á undanförnum árum eru
hjarta- og lungnaaðgerðimar. Þeg-
ar hafa tveir íslendingar fengið
ný líffæri á Brompton-sjúkrahús-
inu í London en einn íslenskur
sjúklingur hefur til viðbótar beðið
í níu mánuði í borginni eftir slíkri
aðgerð.
Séra Jón A. Baldvinsson, sendi-
ráðsprestur, er sá maður sem mest
mæðir á í sambandi við íslensku
sjúklingana í London. Hann hefur
nú verið starfandi í Englandi síðan
1983 en það ár var einmitt ákveð-
ið að senda íslenskan prest til
starfa í London vegna hins mikla
fjölda sjúklinga sem þangað þurfti
að senda á ári hveiju.
Jónas . Gíslason, núverandi
vígslubiskup í Skálholti, var fyrst-
ur til að varpa fram þeirri hug-
mynd að senda þyrfti íslenskan
prest til Englands tl að styðja ís-
lendinga sem þyrftu að leita sér
læknishjálpar. Hann var sjálfur
sendiráðsprestur í Kaupmanna-
höfn um margra ára skeið og stór
hluti af starfi hans þar var að taka
á móti og styðja við bakið á íslend-
ingum sem leita þurftu læknis-
hjálpar í Danaveldi. Mörgum árum
síðar lenti Jónas í því að vera send-
ur í hjartaaðgerð til London og
fann þá sárlega fyrir því, bæði
gagnvart sjálfum sér og öðmm
íslenskum sjúklingum, að einhvers
konar stuðning vantaði. Reyndar
hafði íslensk kona, Anna Kronin,
aðstoðað íslensku sjúklingana í
mörg ár sem sjálfboðaliði og síðar
í hlutastarfí en komst engan veg-
inn yfír að aðstoða allan þennan
fjölda.
Þegar heim kom færði Jónas
þetta í tal við biskup og málsmet-
andi menn í ráðuneytunum heima.
Alls staðar var tekið vel í málaleit-
an þessa fyrrverandi sendiráðs-
Stundum finnst mönnum þeir
ekki sjá afrakstur af starfí
sínu. Þetta á ekki síst við um okkur
prestana enda árangur okkar ekki
mældur í peningum eða öðrum vel
mælanlegum einingum. í þessu
starfi hér í London er árangurinn
hins vegar augljós, það fínnur mað-
ur á þakklætinu sem sjúklingarnir
láta í ljósi.“ Svo mælir Jón A. Bald-
vinsson sendiráðsprestur í London
en eins og kom fram í innangsgrein-
inni hefur hann verið starfandi
prestur í borginni síðan 1983.
Það er í ýmsu að snúast fyrir
íslenska prestinn. Hann skipulegg-
ur komu íslensku sjúklinganna til
borgarinnar, sér um að koma þeim
á sjúkrahúsið er út er komið og
aðstandendum þeirra á sinn íveru-
stað, annast milligöngu á milli ís-
iensku læknanna og sjúklinganna,
semur við hin ýmsu sjúkrahús fyrir
hönd Tryggingastofnunar, túlkar
fyrir sjúklingana ef þess þarf, og
reynir að heimsækja þá eins oft og
mögulegt er. „Þegar mest var árið
1984 þá komu 230 sjúklingar í
aðgerðir hingað til London á því
eina ári. Eins og gefur að skilja þá
gat ég engan veginn sinnt öllum
þeim sjúklingum og því urðu því
miður margir þeirra útundan,"
sagði Jón.
Eftir að íslensku sjúkrahúsin fóru
að geta framkvæmt hluta af hjarta-
aðgerðunum hefur straumur sjúkb
inga til London minnkað stórum. í
fyrra komu 86 sjúklingar til borgar-
innar, en þá er ekki talið með það
fólk sem kom í glasafijóvgun enda
kemur það lítið inn á verksvið Jóns
nema að því leyti að hann semur
við Boume Hall Clinic fyrir Trygg-
ingastofnun. „Þó svo að sjúklingun-
um hafi fækkað þá er ekki hægt
að segja að mikið rólegra sé orðið
í mínu starfi," sagði Jón yfírvegað.
„Nú koma oft veikari sjúklingar
sem e.t.v. fyrir nokkrum ánim var
ekki möguleiki að veita neina hjálp.
En tækninni fleygir fram og maður
hefur orðið vitni að mörgu krafta-
verkinu er fárveikt fólk hefur náð
heilsu á nýjan leik. Sjúkrahúsin hér
í London eru flest nokkuð sérhæfð
og þar sem flestir fóru áður á
Brompton-sjúkrahúsið vegna
hjartaaðgerða og auðvelt var að ná
til þeirra í sömu ferð, eru sjúkling-
amir um þessar mundir meira
dreifðir um alla borgina. Þegar ég
fer t.d. á Herfield-sjúkrahúsið, þar
sem hjarta- og lungnaþegamir hafa
dvalið, er það nánast dagsferð."
Erfiðasti hlutinn af starfínu er
að sögn Jóns að eiga við dauðsföll-
in. „Það er alltaf átakanlegt að sjá
fólk fara, hvort sem það er óvænt,
eða þar sem sjúklingur hefur barist
hetjulega við sjúkdóm sinn í fleiri
mánuði. Aðstandendurnir taka frá-
fallinu misjafnlega þungt og sorgin
tekur sinn toll af manni. Sem betur
fer eru dauðsföllin hlutfallslega
ekki mörg miðað við hve margir
sjúklingar em alvarlega veikir er
þeir koma hingað. Á síðasta ári
létust einungis tveir íslendingar af
þeim 86 sem hingað komu.“
Þann tíma sem blaðamaðurinn
dvaldi með séra Jóni í sendiráðinu
þurfti presturinn að afsaka sig ijór-
um sinnum vegna símtala. Eitt skip-
tið var það íslenskur læknir að láta
vita af sjúklingi sem senda þyrfti
til Englands, í annað skiptið var
það aðstandandi sjúklings að
hringja frá íslandi að spyijast fyrir
um líðan viðkomandi, þriðja sím-
talið var frá enskum lækni að láta
vita að aðgerð á íslenskum sjúklingi
hefði gengið að óskum og síðasta
símtalið var frá íslenskum sjúklingi
sem einungis vildi þakka Joni fyrir
aðstoðina meðan á sjúkrahúsdvöl
hans stóð.
Jón þarf víst ekki að kvarta yfir
aðgerðarleysi i höfuðborg Breta-
veldis. Hann var fyrsti íslenski
presturinn í London og það hefur
því mætt á honum að móta og þróa
starfið þessi átta ár sem hann hefur
starfað þar. Eins og gefur að skilja
em íslensku sjúklingarnir aðalhluti
starfs hans en einnig er starfandi ;
íslenskur söfnuður í borginni enda i
búa um 250 íslendingar í London
og nágrenni, fyrir utan tæplega 100
námsmenn sem þar dveija í lengri
eða skemmri tíma. Síðan er tölu-
vert af íslendingum í Grimsby og
Hull og þangað fer Jón reglulega
að vísitera. Síðan hefur Jón haft
það fyrir sið að fara a.m.k. einu
sinni á ári til íslendinganna í Lúx-
emborg, „ég segi því oft að ég sé
sóknarprestur á Bretlandseyjum og
á meginlandi Evrópu," segir Jón
hlæjandi.