Morgunblaðið - 28.03.1991, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MARZ 1991
Jóhannesarpassían
Jóhannesarpassían eftir J.S. Bach
sem útvarpað verður á föstudaginn
langa í flutningi Kórs Langholts-
kirkju og einsöngvara undir stjórn
Jóns Stefánssonar er sérlega leik-
rænt verk. Frásögn Jóhannesarguð-
spjallsins er undirstrikuð í tónlist
snillingsins Bachs, sem oft er nefnd-
ur fímmti guðspjallamaðurinn, á
stórkostlegan hátt. Með því að
fylgja íslenska textanum færist
áheyrandinn svo nálægt sögusvið-
inu að frásögnin lifnar. Atburðarás-
in er svo hröð að líkja mætti verk-
inu við óperu, enda er það draumur-
inn að sviðsetja verkið einhvern
tíma hér á landi, en það hefur'ver-
ið gert erlendis. Guðspjallámaður-
inn (Michael Goldthorpe, tenór) seg-
ir söguna. Jesús (Bergþór Pálsson,
bassi) og Pílatus (EiðiírÁ. Gunnars-
son) talast við. Kórinn er í hlut-
verki hermannanna sem koma í
grasagarðinn, gyðinganna í höll
Pílatusar, sem hrópa „ekki hann,
heldur Barrabas!“ mannfjöldans
sem hrópar „krossfestu hann“,
o.s.frv.
Jafnframt flytur kórinn hugleið-
ingar um efnið í formi upphafs- og
niðurlagskórsins og sálmalagið sem
fléttað er inn í frásögnina. Sópran-
inn (Olöf Kolbrún Harðardóttir) og
altinn (Björk Jónsdóttir) flytja einn-
ig hugleiðingu í aríum sínum. Bass-
arnir tveir og tenórinn frá einnig
sínar aríur.
Allt myndar þetta svo magnaða
heild að þeir sem setjast niður og
fylgjast með flutningnum með text-
ann sér við hlið munu sannarlega
ekki sjá eftir því. — J.St.
Fyrsti hluti
Jesús svikinn og
tekinn höndum
Nr. 1 Kór
Drottinn, þú sem ríkir yfir oss
„hversu dýrðlegt er nafn þitt um
alla
jörðina".
Kenn oss með píslargöngu þinni
að þú, sannur Guðs Sonur,
varst dýrðlegur gjörður allar stundir
og einnig þegar niðurlæging þín
varð mest.
Nr. 2a Resitatív
(Guðspjallamaður)
Þegar Jesús hafði þetta mælt fór
hann út með lærisveinum sínum og
yfir um lækinn Kedron. Þar var
grasagarður sem Jesús gekk inn í
og lærisveinar hans.
Júdas, sem sveik hann, þekkti
líka þennan stað, því Jesús og læri-
sveinar hans höfðu oft komið þar
saman.
Júdas tók með sér flokk her-
manna og verði frá æðstu prestum
og faríseum. Þeir koma þar með
blysum, lömpum og vopnum.
Jesú vissi allt, sem yfir hann
mundi koma, gekk fram og sagði
við þá:
Jesús:
„Að hverjum leitið þér?“
Guðspjallamaður:
Þeir svöruðu honum:
Nr. 2b Kór
„Að Jesú frá Nazaret."
Nr. 2c Resitativ
(Guðspjallamaður)
Hann segir við þá:
Jesús:
„Ég er hann.“
Guðspjallamaður
En Júdas, sem sveik hann, stóð
líka hjá þeim.
Þegar Jesús sagði við þá: „Ég
er hann,“ hopuðu þeir á hæl og
féllu til jarðar. Þá'spurði hann þá
aftur:
Jesús:
„Að hveijum leitið þér?“
Guðspjallamaður
Þeir svöruðu:
Nr. 2d Kór
„Að Jesú frá Nazaret."
Nr. 2e Resitatív
(Guðspjallamaður)
Jesús mælti:
Jesús: „Ég sagði yður, að ég
væri hann. Ef þér leitið mín, þá
lofið þessum að fara.“
, Nr. 3 Kór
Ó, kærleiksgnótt sem engin
takmörk þekkir,
hún leiddi þig á þessa píslargöngu.
Mitt líf var fyllt af heimsins lyst
og kæti
en þú leiðst kvalir.
Nr. 4 Resitatív
(Guðspjallamaður)
Þannig rættist orð hans, er hann
hafði mælt: „Engum glataði ég af
þeim, sem þú gafst mér.“
Símon Pétur hafði sverð, brá því
og hjó til þjóns æðsta prestsins og
sneið af honum hægra eyrað. Þjónn-
inn hét Malkus. Þá sagði Jesús við
Pétur:
Jesús:
„Sting sverðinu í slíðrin. Á ég ekki
að drekka kaleikinn, sem faðirinn
hefur fengið mér?“
Nr. 5 Kór
Verði þinn vilji, Drottinn Guð,
jafnt á jörðu eins og á himni.
Gef oss þolinmæði á þrautatímum
og hlýðni jafnt í kærleika og kvöl.
Hindra sérhvað sem stendur gegn
vilja þínum og stýr því á rétta leið.
Nr. 6 Resitatív
(Guðspjallamaður)
Hermennirnir, foringinn og varð-
menn Gyðinga tóku nú Jesú hönd-
um og bundu hann og færðu hann
fyrst til Annasar. Hann var tengda-
faðir Kaífasar, sem var æðsti prest-
ur það ár. En Kaífas var sá sem
gefið hafði Gyðingum það ráð, að
betra væri, að einn maður dæi fyr-
ir lýðinn.
Nr. 7 Aría (Alt)
Til að leysa mig úr fjötrum synda
minna
er lausnari minn bundinn.
Til að græða að fullu kaunin brota
minna
lét hann særa sig.
Afneitun
Nr. 8 Resitatív
(Guðspjallamaður)
Símon Pétur fylgdi Jesú og annar
lærisveinn.
Nr. 9 Aría (Sópran)
Og einnig ég fylgi þér
fagnaðarskrefum
og yfirgef þig ekki.
Þú ert líf mitt og ljós.
Styð mig á veginum
og lát ekki af að toga mig og ýta
mér og biðja mig.
Nr. 10 Resitatív
(Guðspjallamaður)
Sá lærisveinn var kunnugur
æðsta prestinum og fór með Jesú
inn í hallargarð æðsta prestsins.
En Pétur stóð utan dyra. Hinn læri-
sveinninn, sem var kunnugur æðsta
prestinum, kom út aftur, talaði við
þernuna, sem dyra gætti, og fór inn
með Pétur. Þernan við dyrnar sagði
þá við Pétur:
Þernan:
„Ert þú ekki líka einn af læri-
sveinum þessa manns?“
Guðspjallamaður
Hann sagði:
Pétur:
„Ekki er ég það.“
Guðspjallamaður
Þjónarnir og varðmennirnir
höfðu kveikt kolaeld, því kalt var,
og stóðu við hann og vermdu sig.
Pétur stóð hjá þeim og ornaði sér.
Nú spurði æðsti presturinn Jesú um
lærisveina hans og kenningu hans.
Jesús svaraði honum:
Jeús: „Ég hef talað opinskátt í
áheyrn heimsins. Ég hef ætíð kennt
í samkundunni og í helgidóminum,
þar sem allir Gyðingar safnast sam-
an, en í leynum hef ég ekkert tal-
að. Hví spyr þú mig? Spyrðu þá,
sem heyrt hafa, hvað ég hef við
þá talað. Þeir vita hvað ég hef sagt.“
Guðspjallamaður
Þegar Jesús sagði þetta rak einn
varðmaður, sem þar stóð, honum
löðrung og sagði:
Varðmaður
„Svarar þú æðsta prestinum
svona?“
Guðspjallamaður
Jesús svaraði honum:
Jesús:
„Hafi ég illa mælt, þá sanna þú,
að svo hafi verið, en hafi ég rétt
að mæla, hví slær þú mig?“
Nr. 11 Kór
Hver sló þig, frelsari minn,
og misþyrmdi þér svona?
Ekki ert þú syndari eins og við
og afkomendur okkar.
Engin misgjörð hefur hent þig.
Ég sló þig. Ég og syndir mínar.
Fjöldi þeirra er sem sandkornanna á
ströndinni.
Það voru þær sem kölluðu yfir þig
þá hönd sem þig slær
og fylking þrauta þinna.
Nr. 12a Resitatív
(Guðspjallamaður)
Þá sendi Annas hann bundinn til
Kaífasar æðsta prests. En Símon
Pétur stóð og vermdi sig. Hann var
þá spurður:
Nr. 12b Kór
„Ert þú ekki líka einn af læri-
sveinum hans?“
Nr. 12c Resitatív
(Guðspjallamaður)
Hann neitaði því og sagði:
Pétur
„Ekki er ég það.“
Guðspjallamaður
Þá sagði einn af þjónum æðsta
prestsins, frændi þess, sem Pétur
sneið af eyrað:
Þjónn
„Sá ég þig ekki í grasagarðinum
með honum?“
Guðspjallamaður
Aftur neitaði Pétur, og um leið
gól hani. Og Pétur mjnntist þess,
er Jesús hafði mælt: „Áður en hani
galar, muntu þrisvar afneita mér.“
Og hann gekk út og grét beisklega.
Nr. 1311 Aría (Tenór)
Molið mig mélinu smærra,
þér klettar og hæðir. Sláðu mig
himnageisli. Hve skammarlega, hve
syndsamlega, hve
yfirlætislega hefi ég gleymt þér, ó,
Jesú.
Já, „þótt ég lyfti mér á vængi
morgunroðans"
myndi dómari minn einnig finna
mig þar.
Æ! Fallið á kné frammi fyrir honum
og grátið beisklega.
Nr. 14 Kór
Pétur, sem ekki minntist þess
sem áður hafði við borið,
afneitaði Guði sínum.
Við alvarlegt augnaráð Drottins
grét hann þó beisklega.
Jesús, lít einnig til mín
þegar ég finn ekki til iðrunar.
Og hafi ég gert eitthvað rangt
þá vektu samvisku mína.
Annar hluti
Yfirheyrsla o g húðstrýking
Nr. 15 Kór
Kristur, sem endurleysti oss,
hafði ekkert illt aðhafst.
Hann var samt tekinn höndum að
næturþeli
eins og þjófur og færður fram fyrir
guðlausan lýð
og borinn upplognum sökum.
Það var hlegið að honum, hann var
hæddur
og það var hrækt á hann.
Og öllu er því spáð í ritningunni.
Nr. 16a Resitatív
(Guðspjallamaður)
Nú var Jesús fluttur frá Kaífasi
til hallar landshöfðingjans. Það var
snemma morguns. Gyðingar fóru
ekki sjálfir inn í höllina, svo að
þeir saurguðust ekki, heldur mættu
neyta páskamáltíðar. Pílatus kom
út til þeirra og sagði:
Pílatus:
„Hvaða ákæru berið þér fram
gegn þessum manni?“
Guðspjallamaður
Þeir svöruðu:
Nr. 16b Kór
„Ef þetta væri ekki illvirki, hefð-
um vér ekki selt hann þér í hendur."
Nr. 16c Resitatív
(Guðspjallamaður)
Pílatus segir við þá:
Pílatus: