Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 6
6 LAUGARDAGUR 13. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forseti Islands sérstakur gestur við hátíðahöld vegna inngöngu Póllands í NATO
Tengsl land-
anna inn-
sigluð með
nýjum hætti
ÓLAFUR Ragnar Grímsson, for-
seti Islands, var á öðrum degi op-
inberrar heimsóknar sinnar í Pól-
landi sérstakur gestur pólska rík-
isins við hátíðlega athöfn í Varsjá í
gærkvöldi, til að fagna inngöngu
Póllands í Atlantshafsbandalagið,
en formlegur samningur þar að
lútandi var undirritaður fyrr um
daginn. Athöfnin hófst um klukkan
sex að íslenskum tíma og var fáni
NATO dreginn að húni við hlið
pólska þjóðfánans.
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra var einnig viðstaddur at-
höfnina, einn utanríkisráðherra, en
utanríkisráðherra Póllands, Bron-
islaw Geremek, er í Bandaríkjun-
um þar sem samkomulagið um inn-
gönguna var skjalfest. Ólafur
Ragnar stóð við hlið Aleksander
Kwasniewski forseta Póllands og
Jerzy Buzek forsætisráðherra en
auk þeirra voru viðstaddir meðal
annarra þingmenn pólska þings-
ins, ráðherra varnarmála og næst-
ráðendur hans, hershöfðingjar og
aðrir yfirmenn pólska hersins
ásamt ýmsum háttsettum embætt-
ismönnum öðrum.
Fjöldi borgarbúa fylgdist með
Athöfnin var haldin á Pilsudski-
torgi í miðborg Varsjár, þar sem
minnismerki um gröf óþekkta her-
mannsins er að finna. Athöfninni
var sjónvarpað beint í Póllandi og
var mikill fjöldi fjölmiðlamanna
víðs vegar að úr heiminum við-
staddur hana, en einnig hópaðist
talsverður fjöldi borgarbúa að til
að fylgjast með henni. Athöfnin
hófst með því að vopnaðar sveitir
úr hemum gengu inn á torgið og
mynduðu heiðursvörð andspænis
fánastöngunum, um hálftima áður
en fáni NATO og fáni Póllands
voru dregnir þar að húni. Þá komu
opinberir gestir á vettvang, fyrst
forsætisráðherra og vamarmála-
ráðherra Póllands ásamt fulltrúum
hemáðsins og þingmönnum, þá for-
seti íslands og hans fylgdarlið og
loks forseti Póllands. Þá var þjóð-
söngur landsins leikinn, vakta-
skipti höfð við minnismerkið og
síðan var ályktun vamarmálaráð-
hema vegna inngöngunnar í NATO
lesin upp. Að henni lokinni vom
dregnir að húni fáni Póllands og
fáni Atlantshafsbandalagsins, flug-
eldum skotið á loft og hersveitimar
gengu fylktu liði af torginu.
Ólafur Ragnar Grímsson sagði í
ræðu sinni við hátíðarkvöldverð
forseta Póllands til heiðurs forseta
Islands í fymadag, að innganga
Pólverja í Atlantshafsbandalagið
innsiglaði tengsl þjóðanna tveggja
með nýjum hætti. Hann kvaðst
telja inngönguna knýja til náins
samráðs um hvernig þessar þjóðir
geti í sameiningu með öðmm aðild-
arríkjum NATO tiyggt öryggi og
frið í álfunni á nýrri öld.
„Saga Atlantshafsbandalagsins
sýnir að þátttaka hinna smæmi
lýðræðisríkja - Islands, Danmerk-
ur, Noregs og Benelúx-landanna -
hefur veitt bandalaginu siðferðileg-
an styrk og réttlætingu umfram
hernaðarmátt hinna stærri aðildar-
ríkja. Við íslendingar væntum
mikils af framlagi Póllands til hinn-
ar lýðræðislegu samræðu á vett-
vangi bandalagsins. Við þurfum í
sameiningu að veita öðram vina-
þjóðum okkar í norðri aðgang að
varanlegu skipulagi á öryggismál-
um álfunnar. I þeim efnum höfum
við Islendingar lagt ríka áherslu á
rétt Eystrarsaltsríkjanna.
A þessu ári munu Islendingar
gegna formennsku í Evrópuráðinu
og norrænir frændur vorir, Finnar,
fara með formennsku í Evrópu-
sambandinu. Við lok aldarinnar
verður því nomæn forysta í þess-
um lyldlstofnunum Evrópu sem
helgaðar em lýðræði og efnahags-
legum framföram. Islendingar
meta mikils sámvinnu við Pólverja
innan vébanda Evrópuráðsins og
við væntum þess að innan tíðar
muni aðild Póllands að Evrópu-
sambandinu styrkja viðskipti okk-
ar á vettvangi Evrópska efnahags-
svæðisins,“ sagði Ólafur Ragnar.
■
'i
Morgunblaðið/Kristinn
LYFJABUÐ í Varsjá selur íslenskt lýsi og þar smökkuðu þau Ólafur Ragnar og Dalla dóttir hans á þessari
íslensku afurð.
FARANDSÝNING um Halldór Laxness var opnuð í bókmenntasafninu
f Varsjá á dánardægri skáldsins, 8. febrúar, og þar hafði forsetinn við-
dvöl ásamt dóttur sinni.
Annar dagur opinbemar heim-
sóknar forseta Islands til Póllands
hófst með heimsókn hans til for-
seta fulltrúadeildar pólska þings-
ins, Maciej Plazynski, og forseta
öldungadeildar pólska þingsins,
Alicja Grzeskowiak. Deildaforset-
arnir fögnuðu forseta Islands vel
og skiptust þeir á gjöfum. Þá var
ekið að lyfjabúð sem selur íslenskt
lýsi og skáluðu Ólafur Ragnar og
dóttir hans, Dalla, í lýsi og drakku
hvort sitt staup af þessari íslensku
afurð.
Forsetinn og föraneyti hans
héldu síðan að styttu íslenska lista-
mannsins Berthels Thorvaldsens
af vísindamanninum fræga,
Kópernikusi, en hún stendur
skammt frá miðborg Varsjár. For-
setinn heimsótti síðan menningar-
og vísindahöllina í Varsjá, þar sem
fram fer lyfjasýning og ávarpaði
hann þar gesti á námsstefnu Lýsis
hf. um lýsi og heilbrigði spm haldin
var fyrir pólska lækna. I kjölfarið
skoðaði hann farandsýningu um
Halldór Laxness í bókmenntasafn-
inu í borginni undir leiðsögn for-
stöðumanns þess, Janus Odrowaz-
Pieniazek.
Síðar um daginn var forseti við-
staddur móttöku utanríkisráðherra
fyrir pólska viðskiptaaðila, en sam-
kvæmt mati Verslunarráðs íslands
er Pólland í áttunda sæti yftr þau
lönd sem mestu skipta fyrir Islend-
inga hvað varðar mikilvægi mark-
aðar, vaxtarmöguleika og árangur
með tillits til kostnaðar. I kjölfarið
var forseti viðstaddur fyrrgreinda
athöfn til að fagna inngöngu Pól-
lands í NATO, en að því loknu sat
hann tónleika til minningar um
hinn virta pólska hljómsveitar-
stjóra Bohdan Wodiczko, sem
stýrði Sinfóníuhljómsveit íslands á
mótunarskeiði hennar. Guðmundur
Emilsson stjórnaði tónleikunum.
Móttöku forseta Islands að þeim
loknum var hins vegar aflýst vegna
þess að forseti Póllands þurfti að
fara af landi brott. Opinberri heim-
sókn forseta Islands lýkur í dag.
Fékk fullar körfur
af Prins Polo
Ætlað for-
seta, ríkis-
stjórn og
Alþingi
ALEKSANDER Kwasniewski for-
seti Póllands færði Ólafi Ragnari
Grímssyni forseta Islands tvær kúf-
fullar körfur af pólska súkkulaðkex-
inu Prins Polo við hátíðarkvöldverð
sem hinn íýrrnefndi hélt til heiðurs
forseta íslands í fyrrakvöld.
Ólafur Ragnar hafði fyrr um dag-
inn lofað ágæti þessa súkkulaðis og
kvað forseti Póllands það eflaust að
bera í bakkafullan lækinn að gefa Is-
lendingum Prins Polo. Hann vildi
samt sem áður færa forsetanum körf-
urnar og væri súkkulaðið ætlað hon-
um, ríkisstjórn íslands og Alþingis-
mönnum.
Fyir um daginn kvaðst Ólafur
Ragnar á blaðamannafundi ætla að
ljóstra upp að hann hefði í einkaspjalli
þeirra Kwasniewskis borið lof á um-
rætt súkkulaði og sagði: ,Á árum áður
vorum ég, Halldór Asgrímsson utan-
ríkisráðherra og raunar gjörvöll sú
kynslóð sem nú er í forystu íslensku
þjóðarinnar, alin upp á hinni mögnuðu
blöndu bandaríska drykksins Coca
Cola og pólska súkkulaðisins Prins
Polo. Við keyptum þessar afurðir við
hvert tækifæri okkur til hressingar -
ég veit að hollustan var ekki í fyrir-
rúmi en við létum það ekki á okkur fá
- og hver ný kynslóð íslendinga hefur
gert slíkt hið sama. Eg sagði í glensi
við forseta Póllands að sennilega hefði
ég borðað meira af Prins Polo um æv-
ina en hann. Þetta súkkulaði hefur því
verið merkari erindreki Póllands en
margir hluth- aðrir.“
Lech Walesa um inngöngu Póllands í NATO
Gleðidagur Evrópu
LECH Walesa, fyrrverandi forseti
Póllands, kvaðst í samtali við Morg-
unblaðið nokkrum mínútum eftir að
Pólland varð formlega eitt ríkja Atl-
antshafsbandalagsins um miðjan
dag í gær, telja að um gleðidag væri
að ræða fyrir Pólland og Evrópu.
Hann teldi þó jafnframt að endur-
skoða þyrfti hlutverk NATO.
„Við höfum leyst ýmis vandamál
og það Iítur út fyrir að við munum
geta komið í veg fyrir ýmsar hættur.
Vonandi stenst það. En sem gamall
raunsæismaður hef ég hugfast að
allar kynslóðir glíma við eigin hætt-
ur, en lausnirnar hverrar kynslóðar
henta oftast kynslóðinni á undan.
Því koma réttar lausnir alltaf
nokkrum árum of seint.
Nú verðum við að reyna að gera
betur. Það þarf alltaf að minna Evr-
ópu og heiminn allan á að 1939 vör-
uðu Pólverjar við því að heimsstyrj-
öld væri um það bil að skella á. Þá
sagði heimurinn okkur að hann ætl-
aði sér ekki að deyja fyrir Danzig,
hann ætlaði sér ekki að berjast fyrir
Pólland. Það var ekki fyrr en stríðs-
reksturinn náði til Frakklands að
heimurinn vaknaði.
í öðra lagi sögðu Pólverjar við
heiminn 1945 að samkomulagið í
Yalta fæli í sér svik við hinn vest-
ræna heim, því hann greiddi komm-
únismanum leið. Þá voram við kall-
aðir stjórnleysingjar og sagt að ekki
væri hægt að semja við okkur um
nokkurn hlut. Og hver hafði rétt
fyrir sér? í 50 ár þurftum við að
berjast til að leiðrétta það sem
valdamenn heimsins höfðu eyðilagt.
í dag myndi ég segja að sú stað-
reynd að Pólland liggur á milli
Þýskalands og Rússlands hefði
kennt Pólverjum að vera á varð-
bergi. Við skynjum og sjáum atburði
á undan öðrum Evrópuþjóðum. Við
inngönguna í NATO, eru líkur á því
að hlustað verði á okkur. Að við get-
um komið í veg fyrir mistök og gert
sprengjurnar óvirkar áður en þær
springa. Við verðum að gleðjast yfir
því, en muna einnig að NATO er
byggt á fortíðarvillu.
Það þarf að breyta öllum viðmið-
um sem NATO hefur fylgt til þessa.
Annars getur lífið komið okkur á
óvart. Það er allt og sumt sem ég
myndi vilja segja á þessum gleðidegi
Evrópu og Póllands."
Morgunblaðið/Kristinn
FORSETI Póllands færði Ólafi Ragnari Grímssyni tvær körfur með
Prins Polo til að færa ríkisstjórn og Alþingismönnum.