Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 36
36 LAUGARDAGUR 13. MARZ 1999 MORGUNBLAÐIÐ Arásir á Irak BANDARÍSKAR herþotur, sem hafa eftirlit med flugbann- svæðinu yfír Norður-írak, gerðu í gær árásir á loftvarn- arstöðvar Iraka norður og norðvestur af borginni Mosul eftir að ílugmenn urðu varir við að vélamar höfðu verið miðaðar út af jörðu niðri. Sneru allar vélanna heilar á húfí aftur til bækistöðva sinna í Tyrklandi að árásunum lokn- um. Tyrkir hafa að undanförnu gert athugasemdir við árásir Bandaríkjamanna en í gær sögðu talsmenn Bandaríkja- hers að Bandaríkjamenn og Tyrkir hefðu leyst ágreinings- mál sín í þeim efnum. Laar forsætis- ráðherra Eistlands? FULLTRÚAR miðflokkanna þriggja, sem tryggðu sér meirihluta á eistneska þinginu í kosningum í síðustu viku, sögðu í gær að Mart Laar yrði forsætisráðherraefni flokk- anna. Lennart Meri, forseti Eistlands, getur hins vegar ekki útnefnt Laar forsætisráð- herra fyrr en eftir að nýtt þing hefur komið saman, en þing- fundur er ráðgerður 25. mars næstkomandi. Margir þakka Laar þær gagnvirku efnahags- umbætur sem landið fór í gegnum í fyrri forsætisráð- herratíð hans, en Laar varð forsætisráðherra árið 1992, einungis 32 ára gamall. Urðu þær til að stuðla að hagvexti í landinu og því að Evrópusam- bandið ákvað að hefja viðræð- ur við Eistland um aðild lands- ins að ESB. Flokkur Edgars Savisaars, fyrrverandi forsæt- isráðherra, tryggði sér flest sæti á eistneska þinginu í ný- liðnum þingkosningum en Meri er sagður mótfallinn því að veita honum stjórnarmynd- unarumboð. Sendiherra heim frá Kongó BRESK stjómvöld tilkynntu í gær að þau hygðust kalla sendiherra sinn í Lýðveldinu Kongó heim eftir að sex bresk- um og bandarískum stjómar- erindrekum var vísað þaðan vegna gruns um njósnir. Mikil spenna hefur verið í Afríkurík- inu eftir að tilraun var gerð til að steypa Laurent Kabila, for- seta landsins, af stóli. Bretar sögðu aðgerðir Kabilas gegn stjómarerindrekunum hins vegar „tilhæfulausar og óvið- unandi". Spenna í Angóla RÍKISSTJÓRNIN í Angóla hvatti í gær alla útlendinga til að yfirgefa borgina Kuito, en herlið UNITA-uppreisnar- manna nálgast nú borgina, sem er í miðju landinu. UNITA náði borginni Cata- bola, sem er um 50 kílómetrum norðaustur af Kuito, á sitt vald á þriðjudag og bardagar geysa nú í nágrenni Kuito. ERLENT N-Kóreumenn harðorðir í garð Bandar íkj anna Munu ekki hætta framleiðslu langdrægra eldflauga Reuters Yehudi Menuhin Yehudi Menuhin látinn Lundúnum. Reuters. FIÐLULEIKARINN heimskunni, Sir Yehudi Menuhin, lést á sjúkrahúsi í Berlín í gær, 82 ára að aldri. Bana- mein hans var hjartaslag. Menuhin fæddist í New York í Bandaríkjunum, sonur rússneskra foreldra af gyðinga- ættum, en varð breskur ríkisborgari árið 1985 og var aðlaður árið 1993. Menuhin var undrabarn í tónlisL inni og þótti einn besti fiðluleikari í heimi. Hann kom fyrst fram árið 1924 í New York, þá sjö ára gamall, og Washington. Reuters. CHARLES Bakaly, talsmaður Kenn- eth Starrs sagði af sér á fimmtudag. Uppsögnin kom í kjölfar niðurstaðna frumrannsóknar á fréttaleka frá skrifstofu Starrs til fjölmiðla í tengsl- um við rannsókn á málum Bill Clint- ons, Bandaríkjaforseta. Málið hefur nú verið sett í hendur bandaríska dómsmálaráðuneytisins og liggur Bakaly undir grun. Fréttaskýrendur telja ljóst að sterk tengsl séu á milli uppsagnar Bakalys og rannsóknar á upplýsinga- lekanum en lögmaður Bakalys segir hafði leikið á tónleikum í París, Lund- únum og Berlín áður en hann náði 13 ára aldri. Hann fékkst einnig við hljómsveitarstjórn og kennslu. „Nú veit ég að til er guð á himnum," var haft eftir Albert Einstein er hann hafði hlýtt á fiðluleik Menuhins á tón- leikum. Yehudi Menuhin var í fullu fjöri þar til í byrjun þessarar viku er hann þurfti að aflýsa tónleikum í Berlín vegna veikinda. skjólstæðing sinn saklausan af ásök- unum. Málið snýst um frétt sem birtist í New York Times 31. janúar sl. þar sem fram kom að Starr hafði komist að þeirri niðurstöðu að hægt væri að sækja Clinton til saka fyrir meinsæri og misbeitingu valds meðan hann sæþ í embætti Bandaríkjaforseta. I fréttinni var vísað í „nokkra sam- starfsmenn Starrs“ sem heimildar- menn og voiu samstarfsmenn hans yfirheyrðir í kjölfarið. Þegar frumrannsókn var gerð inn- Tókýó. Reuters. NORÐUR-KÓRESK stjórnvöld lýstu því yfir í gær að þau myndu ekki slaka á stefnu sinni hvað fram- leiðslu á eldflaugum varðar. Sökuðu talsmenn N-Kóreu Bandaríkjastjórn um að stefna að hemaðarlegum yfir- ráðum i Asíu. Norður-Kóreustjóm á um þessar mundir í viðræðum við Bandaríkjamenn í New York vegna neðanjarðarmannvirkis sem líklegt þykir að hýsi kjarnorkurannsókna- stöð. „Eldflaugamálið í [Norður] Kóreu er algert gmndvallaratriði og er því ekki hægt að leyfa neinar tilslakan- ir,“ sagði talsmaður n-kóreska utan- ríkisráðuneytisins. „Bandaríkja- stjórn skjátlast ef hún telur sig geta „hindrað" eldflaugaframleiðslu N- Kóreu með því að hefja „samvinnu“ við önnur ríki.“ an embættis Starrs kom í ljós að ým- islegt benti til þess að Bakaly hefði lekið upplýsingunum, en hann hafði áður haldið sakleysi sinu fram. Howard Shapiro, lögfræðingur Bakalys, sagðist fullviss um að sak- leysi Bakalys yrði sannað. Shapiro sagði tímabært að Bakaly segði nú af sér þar sem hann hefði verið upplýsingafulltrúi Starrs með- an á rannsókninni á máli Clintons stóð. Ennfremur væri það eðlilegt skref hjá Bakaly að snúa sér að „einkageiranum," á ný. Fulltrúar Bandaríkjanna og N- Kóreu hafa fundað í New York í nær tvær vikur. Hafa bandarísk stjórn- völd farið þess á leit að þau fái að- gang að neðanjarðarmannvirkinu. Ef tekið er mið af yfirlýsingum N- Kóreumanna er varla mikils árang- urs að vænta af fundahöldunum. Bandaríkjamenn sögðu hins vegar í gær að þeir hefðu náð árangri í við- ræðunum við Norður-Kóreumenn. James Rubin, talsmaður bandaríska utanríkisráðuneytisins, sagði að í við- ræðunum hefði náðst viss árangur og að málið hafí „þokast áfram". Norður-Kórea er efst á lista leyni- þjónustu Bandaríkjanna (CIA) yfir þau ríki sem flytja út eldfiaugar eða tæknibúnað þeim tengdan. Er talið að ríki á borð við Irak, Iran og Sýr- land séu á meðal viðskiptavina Norð- ur-Kóreustjórnar. Sérfræðingar telja að stjómvöld í Pyongyang hafi selt elflaugar og annan vígbúnað fyrir allt að 70 milljarða króna á ári. Kim Jong-il, „ástkær ieiðtogi" Norður-Kóreu til dauðadags, lagði mikla áherslu á þróun í eldflauga- tækni og hefur n-kóreski herinn til umráða þrjár gerðir meðal- og lang- drægra eldflaugna sem allar geta borið lífefna-, sýkla- og kjamaodda. Tilraunir N-Kóreuhers með Ta- peo-dong-eldflaug í ágúst sl. vöktu japönsk stjómvöld til umhugsunar um bágar eldflaugavarnir. Hafa Jap- anir ákveðið að byggja upp gagneld- flaugakerfi í samvinnu við Banda- ríkjamenn. I heimsókn sinni til Japan í vikunni sagði William Perry, varn- armálaráðherra Bandaríkjanna, að Bandaríkjunum stafaði „alvarleg ógn“ af áfoi-mum Norður-Kóreu um framleiðslu gereyðingarvopna. Talsmaður Starrs segir af sér eftir rannsókn á fréttaleka Aldarafmælis Friðriks IX, síðasta krénprins íslendinga, minnst í Danmörku Konungurinn sem lagði grund- völlinn að nútíma konungdæmi FYRSTI Danakonungurinn, sem virti lýðræði, sá fyrsti, sem lét taka við sig viðtal í útvarpinu og síðan í sjónvai-pinu. Með öðmm orðum: Fyrsti nútímakonungur Dana. Þannig hefur Friðriks IX Danakon- ungs verið minnst í Danmörku f vik- unni, en Islendingar geta rifjað upp að öld er liðin frá fæðingu síðasta íslenska krónprinsins, sem lést 1972. Konungsfjölskyldan minntist afmælisdagsins, sem var á miðviku- dag, með því að leggja krans í Hró- arskeldudómkirkju, þar sem hann er grafinn. Síðdegis var vinnuher- bergi hins látna konungs opnað í minningarstofum Amalíenborgar- hallar og um kvöldið efndi Margrét Þórhildur Danadrottning, elsta dóttir Friðriks IX, til minningar- tónleika um fóður sinn í Konung- lega leikhúsinu. Baldinn krónprins Friðrik IX þótt með eindæmum alþýðlegur, en var ástríðufullur tónlistarmaður og fékk að stjórna hljómsveitum. Hann var sjóliðsfor- ingi og bar oftast einkennisbúning sjóhersins við hátíðleg tækifæri. Hann var snöggur að svara fyrir sig og aragrúi spaugilegra sagna er til af honum. Eitt sinn kom hann í þingið, þar sem hann kom auga á nútímamálverk. Honum var þá sagt að þessi svarta mynd með rauðum blettum væri af Viggo Kampmann, fyrrverandi forsætis- ráðheira. „Veit hann það sjálfur?" spurði þá konungurinn. Nútímalist Hann þótti villtur á yngri árum, en það var áður en kóngafólk var lagt í einelti af fjölmiðlum, svo hann fékk nægan tíma til að sanna sig sem góður og virtur kon- ungur, segir Sigrún Davíðsdóttir um --------------------------p.. . . ......—. síðasta krónprins Islendinga. féll honum aldrei. Friðrik fæddist 1899, sonur Kristjáns X, síðasta konungs ís- lendinga. A þeim tím- um voru alvöru kon- ungar fjam lýðnum og prinsar ekki aldir upp til að eiga góða æsku, heldur til að búa sig undir framtíð- ina. Faðir hans var ekki mildur upp- alandi, en Alex- andrína drottning átti ríkan þátt í að milda hann og gera uppvöxt sonanna Friðriks og Knúts bærilegri. Friðrik reykti og skemmti sér, ekki síst með kvenfólki, en stilltist eftir að hann kvæntist. Arfurinn eftir Friðrik IX Þó Kristján X yrði nokkurs konar sameiningartákn Dana undir her- setu Þjóðverja er hann reið daglega um Kaupmannahöfn þá hafði hann ekki verið vinsæll. Sem krónprins sýndi Friðrik strax á sér annað snið og sama gilti um hann sem kon- ung. Hann leit ekki svo á að konungsfjölskyld- an ætti aðeins að hafa samband við embættis- menn og æðstu stjóm- málamenn, heldur einnig við almenning. Hann tók því upp á að ferðast um landið og það stundaði hann ötul- lega, líkt og Dana- drottning hefur haldið áfram að gera. H.C. Hansen sem var leiðtogi jafnaðar- manna og forsætisráðherra um miðja öldina hafði á orði að Friðrik konungur hefði verið fyrsti danski konungurinn, sem skildi eðli lýð- ræðis. Konungurinn sá að með nýj- um tímum yrði konungsfjölskyldan einnig að breytast. Friðrik IX Þegar Friðrik varð konungur við lát foður síns 1947 var tekið við hann viðtal í útvarpinu. Þetta var í fyrsta sinn sem danskur konungur var tekinn tali í útvarpinu, svo það var óneitanlega söguleg stund, þeg- ar allir landsmenn áttu kost á að heyra konunginn tala um starf sitt. Hann undraðist reyndar að hann hefði svo mikið að gera að hann þyrfti jafnvel stundum að vinna h'ka eftir hádegi. Og um leið og hann sagði að konungsfjölskyldan byggi bara eins og aðrar danskar fjöl- skyldur sýndi hann útvarpsmannin- um Góbelínsalinn, sem er heldur stærri vistarverur en flestir þegnar hans búa í. Seinna fengu Danir svo að sjá konunginn í sjónvarpsviðtali. Þarna sat hann makindalega með pípuna sína og rabbaði við spyrilinn, rétt eins og þeir væru tveir einir. Þetta var fyrir daga fjölmiðlaþjálfara og enginn hafði sagt honum að langar þagnir kæmu illa út, svo áhorfendur fengu bæði að heyra konung sinn tala og hugsa. Með ferðum sínum og framkomu í fjölmiðlum bjó Friðrik í haginn fyrir komandi kynslóðir ríkisarfa, því sterkar raddir meðal jafnaðar- manna um miðja öldina um að leggja konungdæmið af heyrast ekki lengur í Danmörku. Jafnaðar- menn líkt og aðrir rísa úr sætum þegar konungsfjölskyldan mætir í salinn. Það má því leiða að því sterkum líkum að Friðrik hafi mjög treyst konungdæmið danska.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.