Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 50

Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 50
50 LAUGARDAGUR 13. MARZ 1999 MORGUNBLAÐIÐ Ef pólitík er barátta „Það er eitthvað alvarlega bogið við þá hugsun að menn geti valið að sinna eða sinna ekki stjórnmálum. “ Páll Skúlason: Siðferöl I íslenskum stjómmálum Eftir Kristján G. Amgrímsson Því er stundum haldið fram að það sé ekki hægt að vera hlutlaus í stjómmálum. Engu að síður eru þeir margir sem taka varla eftir því að kosningar eru í nánd, og það hvarflar varla að þeim að fara og greiða atkvæði. Hvað veldur þessum hugsun- arhætti (sem Páll Skúlason seg- ir alvarlega athugunarverðan)? Er þetta yfírdrepsskapur í fólk- inu? Er þetta einfaldlega bara heimskt fólk sem veit ekki hvað kemur því í rauninni við? Nei, þetta er hvorki yfir: drepsskapur né heimska. Eg held að orsökin sé miklu fremur VIDHORF sú’ að sam VlUnUhl- kvæmt því viðhorfi sem virðist ríkj- andi (og þar af leiðandi endurómað og þar með ítrekað af fjölmiðlum) á íslandi og í Norður-Ameríku er alls ekki óhjákvæmilegt að maður sé þátttakandi í stjórnmálum. Kjarninn í þessu ríkjandi við- horfi er sá, að stjórnmál séu fyrst og fremst (og jafnvel ein- vörðungu) valdabarátta. Ef stjórnmál eru fyrst og fremst valdabarátta, þá er sigur í kosningum helsta markmið þeirra sem taka þátt í pólitík. Stjórnmálamennirnir verða þá eins og sófistarnir í Grikklandi hinu forna, málskrúðsmenn sem stóðu í kappræðum - með áherslu á kapp - í því augnamiði einu að sigra, en ekki því að komast að hinu sanna um það sem þeir ræddu um. Ef stjómmál eru fyrst og fremst valdabarátta þá er öll hugmyndafræði, allar hugsjónir, sveipað gmn um óheilindi. Hug- sjón verður ekki lengur mark- mið heldur verður hún að tæki til að ná völdum - en það em einmitt völdin sem verða hið endanlega markmið. Það er því hætt við að mann fari að gruna að stjórnmálamað- ur sem talar um málefni sé bara að fela það sem er raunvemlega markmið hans, það er að segja, að ná völdum. Af þessu leiðir einnig að það verður álitið allt að því eðlilegt að stjórnmálamenn fari frjáls- lega með sannleikann - eða skreyti að minnsta kosti eitt- hvað - líkt og maður gerir alltaf ráð fyrir því að auglýsingar gefi fegraða mynd af því sem þær em um. Það eina sem maður getur vitað með einhverri vissu er að það sem maður sér og heyrir er falskt að einhverju leyti (ef til vill bara litlu). Maður veit þetta vegna þess að maður veit að það sem maður sér og heyrir af stjómmála- mönnum hefur í fyrsta lagi farið í gegnum almannatengslamask- ínur og þar verið mótað jafnt í samræmi við rýnihópa sem í samræmi við stjómmálamann- inn sjálfan og þær skoðanir sem hann raunverulega hefur. Og svo hefur það farið í gegnum fjölmiðla sem maður veit að móta og skorða samkvæmt eigin lögmálum allt sem þeir greina frá. Ef pólitík er fyrst og fremst valdabarátta þá skiptir það kjós- andann helst máli að „hans menn“ vinni. Þannig verður hagsmunum kjósandans sjálfs borgið. En kjósandi sem á enga „menn“, kjósandi sem ekki er beintengdur neinum stjórnmála- manni eða -flokki, á nákvæm- lega ekkert undir úrslitum kosn- inganna. Þetta er eins og að halda ekki með neinum í fót- bolta: Það skiptir mann engu hver vinnur. Ef stjórnmál eru fyrst og fremst valdabarátta, þá er auð- velt að standa utan þeirra; telja þau sig engu skipta. Hér eru þvi komnar tvær forsendur fyrir því að maður geti virt kosningar að vettugi. I fyrsta lagi að maður telji sig ekki passa í neinn hags- munahóp (haldi ekki með nein- um). I öðru lagi að það eina sem maður veit með vissu um þátt- takendurna (keppendurna) er að það sem maður sér og heyrir er að einhveiju leyti falskt. Eða hvað? Eru þetta rök fyr- ir sinnuleysi um pólitík? Það er öllu líklegra að þetta séu aðal- lega rök gegn því að líta svo á, að stjórnmál séu fyrst og fremst valdabarátta. Ef það er rétt hjá Páli að maður geti í rauninni ekki komist hjá því að láta sig stjórnmál varða, þá er nauðsynlegt að sjá stjórnmál sem eitthvað annað (og meira) en valdabaráttu fyrst og fremst. En hvað annað geta þau verið? Það hlýtur að vera frumskil- yrði að maður leitist við að horfa á meira en bara sína eigin hags- muni - og þeirra sem deila hags- munum með manni. Nú segir kannski einhver að allt tal um heildarhagsmuni sé ekkert ann- að en dulbúinn áróður íyrir for- sjónarhyggju og ríkisbákni. En slík andmæli byggjast á mis- skilningi. Tal um heildarhagsmuni er áróður fyrir fjölhyggju og minnkuðum ríkisafskiptum. Tal um heildarhagsmuni krefst þess að maður reyni að öðlast skiln- ing á fólki sem er og hugsar öðruvísi en maður sjálfur. Það er of algengt að stjórnmála- og fræðimenn telji það einu lausn- ina á deilum að allir fari að hugsa eins og þeir (samanber ís- lenska hagfræðinginn sem sagði að ef allir hefðu skilning á hag- fræði þá myndi margur vandinn leysast). Að stjórnmál séu fyrst og fremst valdabarátta felur hins vegar í sér forsjárhyggju, því að í því viðhorfi er fólgið að sá sem vinnur (kosningarnar) tekur við völdum í ríkinu og gerir sína eigin hagsmuni að hagsmunum ríkisins og þar með að hagsmun- um allra. Hann þröngvar þannig eigin hagsmunum upp á þá sem töpuðu (minnihlutann) og tekur þar með að sér forsjá þeirra. Og hann beitir ríkisvaldinu til þess. Þetta er forsjárhyggja. Sterkustu rökin gegn því að líta á stjórnmál fyrst og fremst sem valdabaráttu eru því þau, að það viðhorf leiðir til firringar og sinnuleysis um mál sem í rauninni varðar alla. NOKKUR umræða hefur orðið nýlega um málefni Ibúðalánasjóðs og ástand og horfur á leigumarkaði. Þess vegna er ástæða til að greina frá stöðu mála hvað leigumarkaðinn varðar. Um 20% heimila í landinu eru í leiguhús- næði. Með lagabreyt- ingu frá því í fyrra er skylda að greiða húsa- leigubætur í öllum sveitarfélögum og á allt leiguhúsnæði. Húsaleigubætur voru hækkaðar með reglu- gerðarbreytingu nú um áramótin og er það í fyrsta skipti frá því að lögin tóku gildi 1995. Húsnæðislöggjöfin nýja gerir ráð fyrir að Ibúðalánasjóður veiti fé- lagsleg lán fyrir 90% kaupverðs. Ekki eru lengur veitt 100% lán enda höfðu þau gefist illa og um þriðj- ungur þeirra er fengið höfðu slík lán misstu íbúðir sínar á nauðungarsölu innan fárra ára. Gert er ráð fyrir að um 150 bætist árlega í hóp þeirra sem þurfa á leiguhúsnæði að halda vegna þess að hætt er að veita 100% lán. Mikil eftirspurn hefur verið eftir leiguhúsnæði undanfarið, sérstak- lega á höfuðborgarsvæðinu. Marg- ar fjölskyldur er flytja af lands- byggðinni á höfuðborgarsvæðið geta ekki selt húseignir sínar á landsbyggðinni og vilja því leigu- húsnæði á höfuðborgarsvæðinu. Mjög markvisst er unnið að því að svara eftirspurn eftir leiguhús- næði. 500 leiguíbúðir til viðbótar A undanfómum ár- um hefur Húsnæðis- stofnun ekki getað full- nægt eftirspum eftir lánum til leiguíbúða. Áiið 1994 var úthlutað lánum tii 153 leiguí- búða en umsóknir um félagslegar leiguíbúðir voru þá 267. Á árinu 1999 hefur Ibúðalánasjóður þeg- ar veitt lánsheimildir til 452 leiguíbúða og hefur enn svigrúm til 50-60 lánveitinga þannig að gera má ráð fyrir að yfir 500 leiguíbúðir bætist við á árinu 1999. Þar er um að ræða nýbyggingar, kaup á eldra Leigumarkaðurinn Unnt er í ár að veita lánsheimildir til að full- nægja öllum óskum sveitarfélaga, segir Páll Pétursson, um leiguíbúðalán og 2/3 af óskum félagasamtaka. húsnæði og að innlausnaríbúðum úr eldra félagslegu kerfi verði breytt í leiguíbúðir. Unnt er í ár að veita lánsheimild- ir til að fullnægja öllum óskum sveitarfélaga um leiguíbúðalán og 2/3 af óskum félagasamtaka. Aldrei fyrr hefur verið gert jafn myndar- legt átak til að fullnægja eftirspum eftir leiguhúsnæði og þegar þessar íbúðir verða komnar í gagnið ætti að vera unnt að fullnægja eftir- spum eftir leiguhúsnæði. Það er markmið Ibúðalánasjóðs og stjóm- valda að hér þróist heilbrigður og ömggur leigumarkaður eins og raunin er í nági-annalöndunum. Félagsleg íbúðalán I stað hins þvingaða félagslega kerfis fyrri ára þar sem húsnæðis- nefndir skikkuðu lágtekjufólk til að kaupa ákveðnar íbúðir í ákveðnum hverfum, hefur með nýjum hús- næðislögum verið tekið upp félags- legt viðbótarlánakerfi og hin fé- lagslega aðstoð færð úr niður- greiddum vöxtum í samtíma- greiddar vaxtabætur. Nú geta þeir sem rétt eiga á félagslegum viðbót- ai-lánum valið sér íbúðir við hæfi án fyrirmæla viðkomandi húsnæðis- neftida og selt þær síðar á raun- virði ef þeim býður svo við að horfa en þurfa ekki að hlíta reiknireglum húsnæðisnefnda. Þá er ekki lengur vemleg hætta á að sveitarfélögin verði lagskipt í hverfi tekjulágra og hverfi efnamanna. 900 félagsleg viðbótarlán Árið 1994 vom veitt 352 lán sam- tals til kaupleiguíbúða og félags- legra eignaríbuða en þá vora um- sóknir 1.026. Ibúðalánasjóður hef- ur í ár, 1999, getað orðið við öllum óskum um viðbótarlán og þegar heimilað 870 lán og hefur enn svig- rúm fyrir 30-40 lán þannig að gera má ráð fyrir yfir 900 viðbótarlán- um áþessu ári. Á þessu sést hve geysilegt átak er hafið í félagslegum húsnæðis- málum landsmanna þar sem á ár- inu bætast við yfir 1.400 leigu- og viðbótariánaíbúðir. Til samanburðar vora tilsvarandi íbúðir 504 1994 en það var seinasta árið sem Jóhanna Sigurðardóttir hafði með húsnæðismál að gera. Höfundur er félngsmálíiráðherra. UMRÆÐAN Bættar horfur á leigumarkaði Páll Pétursson Kúabændur og kýr í TVEIMUR greinum okkar um innflutning fósturvísa úr norskum kúm (Mbl. 27/2 og 6/3/ sl.) höfum við bent á fimm áhættuþætti, ef fluttir verða inn slíkir fósturvísar og ræktun á þeim hafin í landinu í stað íslensku kúnna. Fimm áhættuþættir I fyrsta lagi fylgir öllum inn- flutningi sjúkdómahætta. I öðru lagi er hætta á að íslenska kúa- stofninum verði útrýmt. í þriðja lagi er hætta á aukinni tíðni sykur- sýki í börnum. I fjórða lagi verður lækkun á verðmætu ostaprótíni í mjólkinni við innflutning. I fimmta lagi er hætta á að innflutningur skili ekki þeirri hagkvæmni við ís- lenskar aðstæður sem vonast er eftir. Þessa þætti höfum við rakið eftir bestu getu í ofannefndum greinum. Okkur kemur því enn og aftur á óvart að fylgismenn innflutnings virða þessar viðvaranir að vettugi, fyrst þeir Þórólfur Sveinsson (Mbl. 2/3) og Jón Gíslason (4/3), sem við höfum svarað áður, og nú Stefán Magnússon (10/3). Við höfum tvívegis óskað þess að úttekt verði gerð á hagkvæmni væntanlegs innflutnings áður en ákvörðun um innflutning fósturvísa verður tekin. Forsvarsmenn kúa- bænda hafa virt þær óskir að vettugi og benda á að hagkvæmnin verði metin að lokinni samanburð- artilraun sem þeir ætla að fram- kvæma hér á landi. Þá er allt útlit á að ekki verði aftur snúið og ofan- nefnd áhætta af innflutningi verði að veraleika. Ábendingar okkar byggjast allar á rannsóknum frá virtum erlendum vísindastofnun- um. Stefán Aðalsteinsson Ólafsson Sigurður Sigurðarson Kúainnflutningur Abendingar okkar, segja Stefán Aðal- steinsson, Olafúr --?---------------------- Olafsson og Sigurður Sigurðarson, byggjast allar á rannsóknum frá virtum erlendum vís- indastofnunum. Stefán Magnússon kemst svo að orði í sinni grein (leturbr. höf- unda): „Það hæfir ekki þessum heiðursmönnum að standa á torg- um og hrópa „úlfur, úlfur“ gegn betri vitund. Nær væri fyrir þá að stuðla að málefnalegri og faglegri umræðu um þetta málefni. Það væri fremur í takt við langan vís- inda- og fræðimannaferil þeirra.“ Þetta era sérkennileg viðbrögð og verður fátt um svör. Umræðan af okkar hálfu hefur verið fagleg og málefnaleg eftir bestu getu. Nú er málið til afgreiðslu hjá yf- irdýralækni og landbúnaðarráðu- neytinu. Við leggjum enn áherslu á að úttekt verði gerð á áhættu og ágóða af væntanlegum innflutningi fósturvísa áður en tekin verður ákvörðun um umræddan innflutn- ing. Viðbrögð kúabænda benda því miður til þess að fyrir þeim vaki að fá leyfi fyrir innflutningi fósturvísa þrátt fyrir alla áhættu sem á hefur verið bent. Við treystum því að heilbrigðisyfirvöld láti þetta mál til sín taka. Við treystum því einnig að landbúnaðarráðherra taki viðvar- anir okkar til greina. Hans er ábyrgðin í þessu máli. Höfundar eru fyrrv. framkvæmda- sljóri Norræna gcnbankans fyrir húfc (S.A.), fyrrv. landlæknir (ÓI.ÓI.) og dýralæknir nautgripa- sjúkddma (Sig. Sig.)
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.