Morgunblaðið - 13.03.1999, Blaðsíða 69
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 13. MARZ 1999 69
ekki lengur verið 3 þínu eigin heim-
ili. Pú varst afar þakklát að fá að
vera á Mel og geta þannig verið sem
næst Reynistað og fylgst með bú-
skapnum og öllu sem var að gerast
þar, en þar varst þú búin að vera í
yfir 50 ár og vinna mörg verk.
Oft hlýtur vinnudagur þinn að
hafa verið langur, því margt fólk var
í heimili og alltaf fullt af gestum. Þú
gekkst ekki með kvíða að hlutunum,
heldur röggsemi og kappi og hafðir
einstakt lag á að láta krakka og ung-
linga rétta hjálparhönd, baðst þá
kurteislega og þakkaðir ævinlega
fyrir. Ótrúlegur fjöldi unglinga var í
sveit á Reynistað á árum áður og
hlýtur þeim að hafa liðið vel, því þeir
komu ár eftir ár og margir hafa
haldið tryggð fram á þennan dag.
Þú varst líka afar trygglynd kona og
vinamörg, vildir hafa margt fólk í
kringum þig, hafðir mikið gaman af
að fá heimsóknir, þá gafst þú þér
tíma til að setjast aðeins niður og
spjalla. Allir voru jafnir í þínum aug-
um, þú talaðir af virðingu við alla og
máttir ekkert aumt sjá.
Mér fannst ég alltaf eiga stóran
stað í hjarta þínu þegar þú kallaðir
mig nöfnu þína, eins og þú gerðir
oftast. Alltaf var gaman að koma í
sveitina og fá að vera um einhvem
tíma, þú tókst mér alltaf opnum
örmum. Oft fekk ég að sofa á bedd-
anum fyrir aftan rúmið ykkar afa,
enda vissir þú að mér fannst mikið
öryggi í að fá að vera sem næst þér.
Þú eldaðir svo góðan mat og alltaf
voru til nýbakaðar kökur, en eftir-
minniiegast er þó að alltaf hafðir þú
„eftirmat". Amma koma aldrei í
Krókinn án þess að koma með eitt-
hvað gott handa okkur systrunum.
Hún hafði þann sið að gefa öllum
bamabörnunum páskaegg á páska-
dag og þó ég væri orðin 18 ára á síð-
ustu páskum fékk ég samt eitt egg.
Amma var einstök kona og er ég
mjög þakklát að hafa verið þeirrar
gæfu aðnjótandi að búa í svo mikilli
nálægð við hana að geta heimsótt
hana í sveitina og notið samfylgdar
hennar.
Guð vaki yfir þér elsku amma og
styrki afa á þessum erfiða tíma.
Þín
Guðrún Osp.
Okkur systumar langar að kveðja
þig elsku amma með fáeinum orðum
og þakka þér allar yndislegu stund-
irnar sem við áttum með þér, þar
sem þú umvafðir okkur hlýju og
kærleika.
Alltaf áttir þú eitthvað handa okk-
ur er við komum til þín, nammi var
alltaf í dósinni þinni, alls konar
kræsingar á borðum og síðast en
ekki síst hlý orð sem þú áttir alltaf
handa okkur. Við vomm alltaf vel-
komnar í sveitina, fengum stundum
að gista og þú dekraðir við okkur.
Þú fylgdist alltaf vel með hvað við
vomm að gera og hvattir okkur til
dáða og hældir okkur óspart.
Þú sagðir okkur svo margar
skemmtilegar sögur frá því þú varst
ung stúlka á Skaganum og í Reykja-
vík og fræddir okkur um ýmislegt,
enda vissir þú svo margt, hafðir les-
ið mikið. Þú varst þó ekki bara í
gamla tímanum, því þú fylgdist vel
með öllum nýjungum og varst fljót
að tileinka þér þær, t.d. fekkstu þér
örbylgjuofn á undan flestum öðmm
og poppaðir handa okkur, þú fékkst
þér geislaspilara og diska, enda
hafðir þú svo gaman af söng. Þú
varst svo sjálfstæð og dugleg kona,
jafnvel þótt sjónin væri nærri alveg
farin og heilsu farið að hraka bjarg-
aðir þú þér sjálf, gast sett kassettur
í tækið þitt og hlustað á sögur og
fréttir sem þú fekkst sendar frá
blindrafélaginu, prjónað á okkur
vettlinga o.fl. o.fl., enda varstu ekki
vön að sitja auðum höndum, varst
vanari að hjálpa öðram en láta
hjálpa þér.
Hafðu hjartans þakkir fyrir allt
og allt. Elsku afi, guð styrki þig og
blessi.
Vertu yfir og allt ura kring
með eilífri blessun þinni
sitji guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jóasson fiá Presthólum)
Margrét Helga og Bryndís Lilja.
+ Jón Þórarinsson
fæddist á
Hjaltabakka í Aust-
ur-Húnavatnssýslu
6. ágúst 1911. Hann
lést á Vífilsstöðum
3. mars sfðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Sigríður Þor-
valdsdóttir, f. 10.
desember 1875 á
Hjaltabakka, d. 17.
maí 1944, og Þórar-
inn Jónsson, bóndi
og alþingismaður, f.
í Geitagerði í
Skagafirði 6. febrú-
ar 1870, d. 5. september 1944.
Systkini Jóns eru: Þorvaldur, f.
1899, skrifstofum., kvæntur
Ragnheiði Brynjólfsdóttur frá
Ytri-Ey, bæði látin; Ingibjörg, f.
1903, gift Óskari Jakobssyni,
bónda, bæði látin; Brynhildur, f.
1905, gift Jóni Loftssyni, stór-
kaupmanni frá Miðhóli f Skaga-
firði, bæði látin; Aðalheiður, f.
1905, ekkja eftir Magnús Gunn-
laugsson, hreppstjóra og bónda
á Ytra-Ósi, Strandasýslu;
Skafti, f. 1908, skrifstofum., d.
1936, var kvæntur Sigurbjörgu
Sigurðardóttur frá Skuld í
Vestmannaeyjum, d. 1992; Sig-
ríður, f. 1910, dáin 1956, ógift;
Hermann, f. 1913, d. 1965, úti-
bússtjóri Búnaðarbankans á
Blönduósi, kvæntur Þorgerði
Sæmundsen, Blönduósi; Magn-
ús, f. 1915, listmálari í Reykja-
vík, kvæntur Vilborgu Guð-
bergsdóttur; Þóra, f. 1916, d.
1947, var gift Kristjáni Snorra-
syni, bifreiðastjóra á Blönduósi,
d. 1990; Hjalti, f. 1920, fv. pró-
fessor við Háskóla íslands og
forstöðumaður handlæknis-
deildar Landspitalans í Reykja-
vík, kvæntur Ölmu Thoraren-
sen, lækni.
Jón kvæntist Helgu Halldóru
Stefánsdóttur, f. 10. des. 1912 í
Kambakoti í Vindhælishreppi í
A-Hún., d. 22. ágúst 1989. For-
eldrar hennar voru Stefán Stef-
ánsson, bóndi í Kambakoti, og
Salóme Jósefsdóttir. Fósturfor-
eldrar Helgu Halldóru voru
Fyrsta minning mín um Jón á
Hjaltabakka er sú að brúnn og
hvítur Landrover H-41 ók eftir
götunni á Blönduósi. Seinna beind-
ist þó hugurinn til dóttur hans,
Þóru, og hafði Jón það á orði á jóla-
dag 1977 þegar við Þóra giftum
okkur að hátíð væri til heilla best.
Með okkur Jóni tókust strax
mikil og góð kynni og voru ófáar
stundimar sem við Þóra dvöldum á
Hjaltabakka ásamt elsta syni okk-
ar Jóni Þór sem naut umhyggju afa
síns í hvívetna og til að mynda lyfti
hann ávallt gafflinum um leið og afi
hans við matarborðið og gekk í
sporin hans úti við. Jón Þór varð
einnig að eiga eins spíru og afi
hans í fjörunni. Hafði Helga oft orð
á því hve gaman væri að fylgjast
með þeim nöfnum.
Jón naut þess að tefla enda mjög
góður skákmaður og lærði ég það
mikið af Jóni í skák að í dag veitir
skákin mér ómælda ánægju. A
sumrin nýttum við sumarfríin okk-
ar á Hjaltabakka við heyskap og
fleira og ef við urðum að einhverju
liði var uppskeran ávallt mikið
þakklæti.
Það voru þung spor þegar Jón
brá búi og kvaddi Hjatabakka í júlí
1981, skepnurnar síðar um haustið
en sló engu að síður á létta strengi.
Jón gat ekki verið iðjulaus og
hóf hann að binda inn bækur sem
hann hafði lært á Hvanneyri og
stundaði hann þá iðju fram á síð-
asta ár.
Árið 1982 hóf hann að byggja
sumarbústað niðri við sjó á Hjalta-
bakka og dvöldu Jón og Helga þar
eins og kostur var. A vorin var oft
gaman að fylgjast með Jóni þegar
hann fór að huga að verkfærunum
Þuríður og Evald
Sæmundsen á
Blönduósi. Jón og
Helga eignuðust
fimm börn. Þau eru:
1) drengur, f. 31.
júlí 1948, d. sama
dag. 2) Þorvaldur
Stefán, f. 6. des.
1949, verkfræðing-
ur, kvæntur Arn-
þrúði Einarsdóttur.
Barn þeirra er Ei-
ríkur, fósturbörn
eru Magnús, Baldur
og Guðný Ella. Son-
ur hans af fyrra
lijónabandi er Stefán Svan. 3)
Sigríður Hrefna, f. 6. des. 1950,
skrifstofumaður, dóttir hennar
er Helga Berglind Snæbjörns-
dóttir; unnusti Vilberg
Tryggvason. 4) Þóra Þuríður, f.
6.júlí 1953, hjúkrunarfræðing-
ur, gift Finnboga O. Guðmunds-
syni. Börn þeirra eni Jón Þór,
Ingibjörg og Guðmundur Helgi.
5) Hildur H., f. 29. sept. 1955, ís-
lenskufræðingur, dóttir er
Helga Theódóra Jónasd.
Eftir að Jón lauk barnaskóla-
prófi hóf hann nám við Bænda-
skólann á Hvanneyri og útskrif-
aðist þaðan sem búfræðingur
árið 1931. Þá hófst starfsferill
hans á jörðinni Hjaltabakka,
fyrst ineð foreldrum sinum en
hann tók siðan við búinu á
Hjaltabakka sem hann byggði
upp er árin liðu, m.a. 35 hekt-
ara nýrækt, 1000 hesta hlöðu,
240 kinda fjárhús o.fl. Auk þess
var hann með veðurlýsingar
fyrir Veðurstofu Islands 113 ár.
Arið 1981 hætti Jón sveitastörf-
um og fluttist til Reykjavíkur
og starfaði við bókband fram á
síðasta ár. Jón sinnti ýmsum fé-
lagsstörfum í sínu sveitarfélagi,
var m.a. gjaldkeri slysavarna-
deildarinnar Asa í Torfalækjar-
hreppi 1954-72, gjaldkeri
sjúkrasamlagsins 1945-70, í
skattanefnd 1955-61 og í
hreppsnefnd 1951-62.
Utför Jóns fer fram frá
Blönduóskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
sínum. Fór þá ekki á milli mála
hvar hugurinn var.
Jóni þakka ég fyrir það lífshlaup
sem við áttum saman og votta ég
bömum hans og barnabömum
samúð mína ásamt öðrum aðstand-
endum.
Finnbogi Guðmundsson.
Það var þremur áram eftir síðari
heimsstyrjöldina að „yfirvaldið" á
heimilinu kallaði son sinn á þrett-
ánda ári á sinn fund og tjáði honum
að eftir tvo daga færi hann í sveit
því eins og hann vissi væri afi á Ey
hættur að búa en þar hafði dreng-
urinn verið í fjögur sumur. Nú
hafði „yfirvaldið“ komið honum
fyrir hjá Jóni föðurbróður hans á
Hjaltabakka, þeim er við fylgjum í
dag. Drengnum fannst þetta ekki
góð tíðindi. Honum hafði alltaf
fúndist Jón frændi þurr á manninn
og ekki skemmtilegur en það átti
eftir að breytast. Andmæli drengs-
ins vora ekki tekin til greina enda
honum tjáð að stutt væri á milli
Hjaltabakka og „höfuðborgar"
Húnvetninga. Ef honum leiddist
gæti hann skokkað heim eitthvert
kvöldið. Hann hefði hvort sem er
gengið þessa leið heilan vetur í
barnaskólann á Blönduósi. Sem
betur fer var þetta tæplega fimm-
tíu áram áður en Jón Baldvin gerði
samninga við Evrópubandalagið
fyrir hönd unglinga. Eftir tvo daga
var drengurinn mættur á staðinn.
Honum fannst strax að frændinn
hefði sama álit á honum og hann
hafði á frændanum. Lítið var talað
þijá fyrstu dagana en þrátt fyrir
það var fændinn búinn að kenna
honum að mjólka þokkalega og
einnig mannganginn. Frændi var
mjög góður skákmaður eins og svo
margir í ættinni. Hann var ömmu-
bróðir Jóns L. Amasonar stór-
meistara. Eins og gengur og gerist
var drengurinn látinn vinna öll
venjuleg sveitastörf er til féllu.
Fljótlega gleymdist „höfuðborgin"
eftir að frændinn trúði honum fyrir
að fara flóann og flatimar og alveg
út að Draugagili til að gæta
lambanna. Það skyggði ekki á
trúnaðinn að drengurinn fékk upp-
áhaldsgæðinginn á bænum, Lýs-
ing, sem var kominn vel yfir fenn-
ingu, sex áram eldri en knapinn
ungi. Þegar sauðburði lauk og búið
var að rýja fékk drengurinn að
reka á heiðina en það tók yfir þijá-
tíu klukkustundir. Vora sumir
orðnir framlágir er heim var kom-
ið. Um sumarið keypti frændi land-
búnaðarjeppa er svo var nefndur.
Þá var kátt í kotinu. Fljótlega fékk
drengurinn að reyna tækið en
sjálfsagt ekki í þágu borðalagðra
yfirvalda í dag. Við heyjuðum sam-
an allt sem hægt var á túninu en
frændi taldi sig þurfa meira hey
fyrir veturinn. Fékk hann þá
slægju á engjum Giljárbræðra og
þá var skemmtilegur tími. Það var
í byrjun júní að drengurinn spurði
frænda hvort hann mætti ekki fara
að tína kríuegg eftir mjaltir enda
gott varp í landinu og drengurinn
ekki óvanur því. Leyfið var auð-
fengið enda báðir sólgnir í egg. Við
tínsluna gleymdi drengurinn sér og
undir morgun kom hann heim með
um fjögur hundrað egg. Næstu
daga var mikið borðað af eggjum
og oft hló Helga, unnusta frænda,
að okkur. Mörgum áram síðar
hugsaði drengurinn, er þá var orð-
inn fulltíða maður, að mörg lend-
ingargjöld hefðum við sparað
kríunum það haustið í löndum
Faróanna.
Eftir heyannir allar stakk
frændi upp á því að skreppa til
systur sinnar er bjó að Osi við
Steingrímsfjörð. Við sæjum hvort
sem er yfir flóann ef skyggni væri
gott. Fóram við þangað og voram í
góðu yfírlæti hjá Aðalheiði frænku
og Magnúsi manni hennar. í þeirri
ferð fannst mér frændi vera bráð-
skemmtilegur og fyndinn. En allt
hefur sinn endi. Birtu var tekið að
bregða og haustið hlaut að vera í
nánd. Og með haustinu fylgir
skólaganga. Þá kom að því að
drengurinn var jafn ófús að fara
heim, eins og um vorið í sveitina,
og var ekki laust við að sumir
brynntu músum. Fraendi bað
drenginn, um leið og hann kvaddi,
að vera við um hádegið daginn eft-
ir. Hann kom á tilsettum tíma og
sagðist vera með kaupið. I þá daga
vora unglingar aðeins matvinnung-
ar en áður en drengurinn vissi af
var fændi búinn að þrýsta í lófa
hans seðlum er reyndust vera tvö
þúsund krónur. Að svo búnu hvarf
hann. Þetta vora miklir peningar
þá. Það var kotroskinn drengur
sem arkaði í sparisjóðinn til Her-
manns frænda og þær hækkuðu
tölumar í bókinni sem drengurinn
átti. Fyrir var afrakstur lamba frá
afa á Ey og svo nokkrar krónur
fyrir hagalagða sem þá vora gulls
ígildi.
Skömmu eftir að Helga dó flutti
frændi í Langagerðið. Síðustu árin
heimsóttum við bræðurnir hann
stundum og tókum spil saman. I
þeim leik var frændi fylginn sér
sem og í öðra. Drengurinn veit að
frændi á góða heimkomu.
Megi guð og góðar vættir fylgja
honum og almættið blessa ástvini
hans.
Þráinn Þorvaldsson.
Okkur langar með nokkram orð-
um að minnast Jóns Þórarinsson-
ar. Heimili Jóns og Helgu á Hjalta-
bakka var annað heimili móður
okkur, Sigríðar, frá níu ára aldri.
Við fengum því að kynnast þessu
góða fólki strax sem lítil börn. Þar
sem við áttum heima á Blönduósi
var alltaf stutt í sveitina. Dvöldum
við þar mörg sumur auk annarra
góðra stunda sem tengjast okkar
bestu bemskuminningum. Við
þreytumst aldrei á því að rifja upp
skemmtileg atvik sem vora æði
mörg og því hvernig Jón og Helga
tóku uppátækjum okkar alltaf með
jafnaðargeði. Það var því mikill
missir fyrir okkur þegar þau
ákváðu að flytjast til Reykjavíkur.
Heimili þeirra í Hvammsgerði stóð
okkur alltaf opið og hittum við þau
eins oft og við gátum.
Þegar við fluttum sjálfar til
Reykjavíkur, hvor í sínu lagi þó,
bjuggum við í Hvammsgerði til að
byrja með.
Jón eyddi öllum sumram í sum-
arbústaðnum sínum á Hjaltabakka
að frátöldu sl. sumri. Alltaf voram
voram við velkomnar bæði í spjall
og veiði. Þegar Jón var ekki sjálfur
fyrir norðan gladdi hann ekkert
meira en þegar við hringdum með
fréttir um góða veiði við bústaðinn.
Elsku Jón, það er okkur mikils
virði að hafa kynnst manni eins og
þér og ekki síður að börnin okkar
náðu að kynnast þér. Þau höfðu
alltaf jafn gaman af því að fara til
Jóns bónda, eins og þau kölluðu
þig, hvort sem var í sumarbústað-
inn eða í Hvammsgerðið. Takk fyr-
ir allt.
Harpa og Helga.
Hjaltabakki á Ásum er kosta-
mikil jörð að landrými og hlunnind-
um. Þar er útsýni mikið inn til hér-
aðsins, en einnig blasir við breiður
fjarðarbotninn og strandlengjan og
fjöllin beggja vegna Húnaflóa. Þótt
stundum gusti af norðaustri, býr
náttúran í sínum margbreytileik
yfir töfram, t.d. í atferli æðarfugls-
ins sem bóndinn reyndi að hlúa að í
hólmanum, eða á lognkyrrum vor-
kvöldum þegar sólin flýtur á
haffletinum og slær roðagulli á
himin og haf sem renna saman í
eitt í undramyndum kvöldroðans.
Þarna var Jón á Hjaltabakka
fæddur og uppalinn og þar vann
hann nær allt sitt ævistarf, fyrst að
búi fóður síns en síðan sem bóndi í
fjóra áratugi. Jón lifði framfara-
skeið í landbúnaði, enda stórbætti
hann jörðina að ræktun og bygg-
ingum. Hann var snyrtimenni,
jafnt í búskap sínum og öðra því,
sem hann lagði hönd að. Hann
starfaði nokkuð að félagsmálum,
var t.d. lengi í hreppsnefnd og
gjaldkeri sjúkrasamlags, en þar
bar fundum okkar sveitunganna
fyrst saman á vettvangi félags-
mála. Jón var töluglöggur með af-
brigðum, með fágaða rithönd og
vandaði allt sem hann lét frá sér
fara.
Jón var hlédrægur að eðlisfari
og stundum fáskiptinn, sem breytt-
ist mjög þegar nær honum var
komið. Á góðri stund var hann hlýr
og skemmtilegur viðræðu og kímni
hans óbrigðul. Hann var lesinn,
fróður og vel gefinn.
Hann eignaðist góða konu,
Helgu Stefánsdóttur, sem látin er
fyrir um það bil tíu áram. Hún var
dugmikil kona, sem allir bára hlýj-
an hug til, er henni kynntust. Börn
þeirra era myndarlegt fólk og ég
tók eftir því að á meðan þau vora
ung hafði Jón þau oft með sér á
ferðum sínum eða við störf sín og
sýndi þeim mikla nærgætni.
Jón var alla tíð leiguliði bróður
síns á Hjaltabakka og þarf ekki að
efa að það hafi verið honum til
raunar að eignast ekki jörðina.
Líkur era til að staða jarðarinnar
væri nú önnur ef bóndinn hefði átt
sína jörð. Ef til vill hefur þetta
einnig fiýtt fyrir því, að þau hjónin
fluttu til Reykjavíkur fyi’ir um það
bil tuttugu áram. Þar tók Jón til
við að binda bækur og bar sú iðja
vitni um sama handbragð og vand-
virkni og flest þau verk sem hann
vann.
Eg kveð Jón með þakklæti fyrir
kynni okkar og margvísleg sam-
skipti og bið honum blessunar í
nýjum heimkynnum. Við Helga
flytjum bömum hans og vensla-
fólki einlægar samúðarkveðjur.
Pálmi Jónsson.
JÓN
ÞÓRARINSSON