Skírnir - 01.01.1907, Blaðsíða 8

8
Kveldræður.
oss liggur við að segja, að hið eiginlega mannkyn, liomo
sapiens, mannskepnan viti borna, sé fyrst að hefjast nú.
Hin ljómandi nöfn Tjamarcks, Lyells, Darwins og Spencers
— og það mætti hér einnig nefna Goethe, Schopenhauer,
Nietszche og Ii. G. Wells — tákna nýtt tímabil í vitkun-
arsögu mannkynsins. Aður mátti heita, að hugsun rnann-
kynsins væri barnsleg, tengd við augnablikið, við það sem
er, en ekki við það sem var og verður. Þessir konungar
andans hafa opnað oss nýja heima. Nú sjáum vjer langt
aftur í horfnar aldir; vér sjáum hvernig mannkynið hefir
hafizt af lágum stigum. Og vér sjáum fram. Hinum megin
við þann Kaldbak, sem leiðin liggur yfir, er Iðavöllur. Og
þangað er ferðinni heitið. — Það mun vera sú ferð, sem
skáldið kveður svo aðdáanlega um í kvæðinu »i>rautin«.
Nú sjáum vér, að ætlunarverk mannkynsins er einmitt að
ráða bót á göllum þeim sem á heiminum eru. Mannúð'
er komin til sögunnar og mannvit. Það er allur munur-
inn. Þetta er það, sem hefir verið að breyta heiminum
og mun þó breyta honum enn þá miklu meir til góðs.
Tafir geta orðið, af kúgun og andlegu ófrelsi, en að fram-
för mannkynsins geti orðið stöðvuð til fulls, það kemur
mér ekki til hugar. Og framundan því sem mannkynið
getur afrekað með likri sálar- og líkamsgerð og það er
nú, að eins ef þekkingin eykst, hillir uudir annað miklu
meira. Dýpsta framtíðarvon mannkynsins er kynslóð, sem
að vísu á ætt sína að rekja til manns og konu, en verður
þó mönnunum eins miklu æðri og þeir eru dýrunum; það
er sú von, að þessir niðjar mannanna muni taka stjórn-
tauma heimsins í hendur sér af óviðjafnanlega miklu meira
atii og vizku en mannkynið gat gert, uppræta grimd og
ilsku og allar þær þjáningar, sem hljótast af illgirni og
lieimsku, en láta ríkja réttlæti og gæzku.
H a 11 b j ö r n.
Gallinn á þessari framsýn, þó að hún væri nú rétt,
er meðal annars sá, að allir vér, sem nú lifum, verðum
löngu dauðir áður en nokkuð af henni fer að rætast, og