Skírnir - 01.01.1907, Qupperneq 10

10
Kveldræður.
þess að gæta, að marga styður Jieimskan fremur öllu
öðru til fjárafla, yflrdrotnunar; þeir væru ekki kon-
ungar nema yfir blindum, og því er engin von að þeim
sé vel við óvini heimskunnar.
Haflð þið annars tekið eftir því, hvað það er skrítið,
að orðið sérvitringur skuli vera lastmæli, þar sem þó
allar uppgötvanir, allar framfarir, eru í upphafi að
eins til í huga einstaks manns: eru með öðrum orð-
um sérvizka. Það var sérvitringur, sem fyrst kom til
hugar að laga dálítið steininn sem forfeður hans, þús-
undum ára saman, höfðu notað eins og þeir fundu hann;
það var sérvitringur, sem þúsundum ára síðar batt stein
á skaft og margfaldaði þannig þunga höggs síns; og, svo
að eg hlaupi yfir svo sem 100000 ár eða hver veit hvað,
hversu miklir sérvitringar eru það ekki, sem eiga upp-
tökin að merkasta viðburði þessara tíma, skilnaði ríkis
og kirkju á Frakklandi?
Orðið mérvizka er ekki til, fremur en orðið mérhlífni.
Þeir eru fáir, sem hafa sagt eins og Goethe: Eg er mér-
vitur. Því miður hugsaði Goethe nú, eins og kunnugt er,
ekki á voru gullfagra máli; en eg hygg það sé rétt að
þýða eins og eg hefi gjört, það sem hann heflr sagt ein-
hverstaðar. Þýðingin á orðinu sérvitringur minnir á að
idíót, aulabárður, þýðir upphaflega einstaklingur. I þýð-
ingu þeirri, sem lögð heflr verið í þessi orð, kemur skríti-
lega fram fordæming fjöldans — og þó ekki síður forkólfa
hinna heimsku — á þeim, sem víkja eitthvað af almanna-
leið. Orðin eru oft merkilega bersögul um huga mannsins
og margfróð, þegar vér förum að virða þau íyrir oss. Og
hvílíka fjársjóði hefir vort göfuga mál að geyma í þess-
um efnum; víst ber íslenzkan það með sér, að hún lieflr
verið töluð af mönnum, sem með réttu áttu sér kenningar-
nafnið: hinn spaki. Og hversu mjög meðferð vor á mál-
inu lýsir því, að nú á dögum eru að eins hestar spakir
á þessu landi, en mennirnir ekki nema »gáfaðir«, og það
þegar bezt lætur.