Skírnir - 01.01.1909, Blaðsíða 58

Um ættarnöfn.
V58
á þessu. Víst væri það engin fjarstæða að löggjöfin skifti
,sér af þessu, því hún lætur sumt taka til sín, sem eigi er
meiri ástæða til, enda eiga margar þjóðir lög um þetta.
Þar á meðal Svíar mjög ný lög. En vér, sem höfum á
móti ættarnöfnum, ættum eins vel að geta fengið löggjafar-
valdið til að hanna þau með öllu á íslandi, og í þá átt
gekk frumvarp Jóns heitins landritara hérna á árunum.
Það er fljótvirkasta ráðið til að lækna mein þetta. Manna-
heitin eru svo mikill hluti af tungumálinu og standa i
svo nánu sambandi við alt sálarlíf og séreðli hvers ein-
staklings, að því atriði þjóðernisins ber að gefa mikinn
gaum.
Ein vitleysan með ættarnöfnin hér á landi er það, að
sumir láta skíra börn sin ættarnöfnum alóskyldra manna,
svo að við það missa þau alveg þá þýðing, er þau eiga
að hafa. Þetta nafnahnupl og sömuleiðis ættarnöfn með
»son«-endingum ætti alþingi beint að fyrirbjóða, hvað
sem hinu líður, er hér var nefnt næst á undan. Ung-
mennafélögin, er alt íslenzkt eiga að styðja, hafa hér veg-
legt verkefni fyrir höndum. Þau ætti og að stuðla til
þess, að skírnarnöfn manna verði íslenzk einnefni.
Auðsætt er það, að G. Kamban er mjög ant um að
sanna það, að islenzk orð megi vel hafa fyrir ættarheiti,
svo að þau geti orðið þjóðleg. Það er eflaust rétt hjá
honum að tungan er svo auðug, að fá má nóg af góðum
ættarnöfnum, en þessi 40 sýnisdæmi hans hafa þann gall-
ann, að þau öll eru ein- eða tvíkvœð, en forðast að nefna
þrí- og ferkvœðu orðin. En slikt gefur beint efni til út-
lenzkulegra styttinga og afbakana á íslenzkum orðum og
færir því niður í sama fenið sem gömlu ættarnöfnin hér
á landi. Maðurinn yrði t. a. m. nefndur Finnur Fróðstað
fyrir F. Fróðastaður, Björn Bíldal fyrir B. Bíldudalur og
annað þvilíkt. Mega nú allir sjá, að hið fyrra er ljót út-
lenzka, en hið síðara hrein íslenzka. Fornaldarheiti þau
sum, er höf. vill gera að ættarnöfnum, eru þar að auki
írsk að uppruna og því óíslenzkuleg. Það mundi verða
eðlilegast að mynda ættarnöfnin sem flest af nöfnum sveita