Skírnir - 01.01.1909, Side 32

Ur ferð&sögu.
32
fyrir skömmu farinn að kynna sér íslendingasögur og bafði
þótt mikið til þeirra koma, enda segir hann einhversstaðar á þá
ieið, að í öllum heimsbókmentunum sé engin jafnsnjöll lýsing og
vottur fyrirmannlegs hugsunarháttar eins og íslendingasögur.
Og þau orð í munni þess manns þýða dálítið. Það var víst
JGeorg Brandes sem hafði vakið eftirtekt Nietzsche á íslend-
ingasögum.
Eg spurði frúna hvort engin olíumynd væri til af bróður
hennar; kvað hún nei við, en sagði síðan frá dálitlu atviki
þar að lútandi. Þau systkin voru einhverju sinni stödd í Róma-
borg samtímis Lenbach, málaranum fræga, sem bezt þykir mál-
að hafa Bismarck, og bar saman fundum þeirra. Hafði þá
Lenbach einu sinni látið sér einhver undrunaryrði um munn
fara um augun í Nietzsche, hve sjaldgæf þau væri; systirin,
sem frá barnæsku hafði trúað á afburðagáfur bróðursins, sætti
þá færinu til að biðja þennan frægasta málara Þýzkalands um
að mála Nietzsche. Tók Lenbach því vel, en vildi fá 3000
mörk fyrir. A því strandaði, því að þau voru ekki fyrir hendi
og var það skaði mikill. Er þetta nógu eftirtektarvert, en
Lenbach virðist minni maður eftir, að hann skyldi ekki betur
sjá hvað í Nietzsche bjó, og hvílíkan greiða mentavinum, en
sóma sjálfum sér hann hefði gert með því að mála hann. Og
þó var það einmitt þetta, sem Lenbach átti að vera og var víst
afburðasnillingur í: að sjá og skilja hvernig afbragðs andi lýsi
sér í andlitssvipnum. Af Lenbach hefði þó mátt búast við að
hann hefði ekki þurft að bíða eftir dómi »miljónarinnar« um
Nietzsche.
Það er eitt raunalegt í forlögum Nietzsche, að hans af-
burðasnild og gáfum hlotnaðist ekki viðurkenning fyr en eftir
að vitið var farið. Og aðeins vegna þess að hann var ekki
efnalaus, gat hann gefið sig við hugsunum sínum og ritsmíðum, og
fengið rit sín prentuð; því að það vildi veita ervitt stundum,
og varð hann sjálfur að kosta til í launa stað.
Georg Brandes átti víst drýgstan þátt í því að vekja eftirtekt
manna á Nietzsche, eins og á öðrum manni, sem síðan varð
stórfrægur, Max Klinger. Og þegar viðurkenningin kom, þá
•munaði líka um hana. Hefir víst enginn heimspekingur á