Skírnir - 01.01.1909, Page 44

44
,Ur ferðasögu.
hans háðu frægan bardaga 1809. Beið eg þar eftir Jósef Blaas
háskólakennara, sem ætlnði að sýna mér þá velvild, að skýra
fyrir mér ýmislegt í jarðmyndun og landslagi þar umhverfis.
Ekki veit eg hvort bændur þessir voru á leið til Innsbruck
til að andæpa Wahrmund, en hitt sá eg, að þeir höfðu eitthvað
með sér af sauðfé og var það ljótt og rófulangt. Og var þar
fé fóstrutn likt, því að ekki leist mér betur á bændalýð þennan.
Margir voru alveg fádæma óbreinir, svo að mér komu í hug
fornkunningjar ýmsir á Grænlandi, og voru n ennirnir þó í
kaupstaðarferð og ekki að vinna neinn saurvinnu, en veður hið
fegursta. Vér íslendingar erum — þar sem menn þekkja til
vor í útlöndum, en það er nú satt að segja mjög litið um
það — illræmdir fyrir sóðaskap. En ekki hefi eg í neinum
réttum t. a. m. séð likt því jafn óhreina menn og þessir Tirolar-
bændur ýmsir voru. Sumir þessir menn voru knálegir og höfðu
einkum sterklega fætur, en aðrir, einkum gömlu bændurnir,
voru einkennilega illa vaxnir, sveigfættir mjög og sveigarma
og einhvern veginn eins og limunum væri klunnalega krækt á
kroppinn; hefir þar sjálfsagt nokkuð komið til lúi. Málróm-
arnir voru margir einkennilega óþjálir, svo að manni kom til
hugar hvort ekki mundu ýms dýr vera með svipuðum rómblæ,
ef þau gætu lært að tala. Þýzka á það að heita sem þessir
Tirolingar töluðu, en þó að eg kunni talsvert í því máli, skildi
eg ekki mikið meir hvað þeir fóru með heldur en þeir hefðu
mælt á rússnesku; svo er þýzkan hjá þeim skæld og bjöguð.
Mállýzkur eru aðallega vottur um menningarskort, og það
er sagt, að i ýmsum löndum megi sjá hvernig dregur úr þeim
með vaxandi lestrarkunnáttu. Dæmi vor íslendinga bendir í
þessa átt, því að hvergi munu vera jafn fáir ólæsir að tiltölu,
og hvergi á jafnstóru svæði jafnlítið um mállýzkur. Hitt er
auðvitað langt, að segja þær séu hér engar. En það er í góðu
samræmi við eðli færeyskunnar, að svo fáir sem hana tala, og
svo litið svæði sem hún gengur yfir, þá skiftist hún samt í
máilýzkur.
Þessir Tirolar trúverndarar og klerkaskjólstæðingar munu
að klæðaburði og framgöngu vera líkir því sem menn gerðust
um þessar slóðir langt aftur á öldum; og virtist nú að visu