Skírnir - 01.08.1912, Qupperneq 16

208
Jörgen Pétnr Havstein.
lengri, en búist var við í fyrstu. Höfðu komið bréf frá
stjórninni í Kaupmannahöfn og aðhyltust þau að nokkru
leyti skoðun Havsteins á málinu og skipuðu amtmanna-
fund til að ræða málið og semja frumvarp um varnir
gegn kláðanum, er leggja skyldi síðan fyrir alþingi um
sumarið. Skyldi svo frumvarp þetta öðlast gildi sem
bráðabvrgðarlög, ef alþingi féllist á það og sérleg nauðsyn
þætti til bera, unz konungsstaðfesting fengist á því. Mel-
steð amtmaður var eigi kominn á fundinn og varð að
senda eftir honum vestur, og dvaldi það tímann. Meðan
eftir honum var beðið, sendi Havstein amtmaður fylgdar-
menn sína austur og víðar til að kynna sér kláðamálið
sem gerst. Hafði fjársýkin borist austur í Rangárvalla-
sýslu á umliðnu hausti með fénaði, sem rekinn hafði verið
austur yfir Þjórsá þrátt fyrir yfirvaldsbann. Hafði þá
verið brugðið við skjótt og skorinn niður allur fénaður á
þeim þrem bæjum, er sýktir voru, og hafði síðan eigi
vart orðið við kláðann þar í sýslu. Aftur á móti hafði
fjársýkin geisað um Arnessýslu alla að heita mátti, og
það sumstaðar svo átakanlega, að bændur mistu nær allan
fénað sinn.
Niðurstaðan, sem þeir Havstein amtmaður og Norð-
lendingar þeir, er suður fóru með honum, komust að, var
þá sú: 1. að fjárkláðinn ætti upptök sín í Miðdal í Mos-
fellssveit og hefði borist með sjúkum fénaði sveit úr sveit,
og 2. a ð þar sem strangar varnir höfðu verið við hafðar
og grunað fé skorið niður þegar í stað, eins og í Rangár-
vallasýslu, hefði tekist að stemma stigu fyrir útbreiðslu
sýkinnar. Aftur á móti þótti þeim auðsætt, að lækninga-
tilraunir þær, sem gerðar höfðu verið í Suðurumdæminu,
væru allsendis ónógar til að eyða sýkinni eða hefta út-
breiðslu hennar. Á þessum grundvelli er sú stefna bygð,
sem Havstein amtmaður fylgdi þaðan af í kláðamálinu
með fádæma þreki og skörungsskap. Hann sá hvað í húfi
var, ef sýkin næði að breiðast út um alt land, og beitti
sér ötullega fyrir ráðstöfunum til að hefta hana, að svo
miklu leyti sem hann hafði vald til, og jafnvel framar en